Sáng ngày 25/7/2018, TAND Tp.HCM tiếp tục đưa vụ án Phạm Công Danh và đồng phạm ra xét xử (giai đoạn 2) ra xét xử. Các bị cáo bị cáo buộc cố ý làm trái quy định của Nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng, làm thiệt hại hơn 6.000 tỷ đồng của Ngân hàng Xây dựng (VNCB) - nay là CB.
Mở đầu phiên sáng hôm nay, đại diện Viện kiểm sát (VKS) tiếp tục đọc cáo trạng về các hành vi phạm tội của các bị cáo cũng như lời khai của các bị cáo, người liên quan.
Trước đó trong phiên xét xử đầu tiên là 24/7, trong số những người có liên quan quan trọng được triệu tập đến tòa, có ông Trần Bắc Hà đang điều trị bệnh tại Singapore đã có đơn xin vắng mặt vụ xét xử Phạm Công Danh giai đoạn 2. Cùng với đó, hai đại gia Trần Quý Thanh (Tân Hiệp Phát) và Hứa Thị Phấn đều vắng mặt tại phiên toà, trong đó ông Thanh có ủy quyền cho đại diện tham dự tòa còn bà Phấn bị bệnh nặng đang mất 93% sức khỏe.
Ông Phạm Công Trung là đồng phạm, giúp sức cho Phạm Công Danh nhưng không xem xét xử lý hình sự
Theo Bản kết luận điều tra vụ án hình sự đề nghị truy tố (bổ sung), liên quan đến hành vi của ông Phạm Công Trung – em trai bị cáo Phạm Công Danh, kết quả điều tra đã đủ căn cứ xác định Phạm Công Trung trực tiếp sử dụng pháp nhân Công ty TNHH SX-XD-TM Việt Trung (Công ty Việt Trung) do Trung làm giám đốc đưa cho Mai Hữu Khương, sau đó Khương đưa cho Lưu Trung Kiên lập hợp đồng mua vật liệu xây dựng giữa Công ty Việt Trung với công ty do Phạm Công Danh (PCD) thành lập điều hành để đưa vào bộ hồ sơ vay vốn BIDV.
Ông Trung chỉ đạo Nguyễn Minh Tuấn (cháu của Phạm Công Trung) ký hợp đồng mua bán vật liệu xây dựng, giúp PCD vay tiền tại BIDV nên Trung có trách nhiệm liên đới trong việc BIVD thu nợ từ nguồn tiền gửi của VNCB tại BIDV.
Ngoài ra, ông Phạm Công Trung còn tham gia giúp PCD thành lập các công ty mà thực tế không hề hoạt động, chỉ để PCD sử dụng làm pháp nhân đứng tên hồ sơ vay vốn theo chỉ đạo của PCD. Trung có tham gia Hội nghị khách hàng do Tập đoàn Thiên Thanh tổ chức, lấy thông tin về các dự án chuyển cho bộ phận tài chính Tập đoàn Thiên Thanh để lập hồ sơ khống vay vốn tại BIDV.
Toàn bộ hồ sơ, tài liệu liên quan đến ông Phạm Công Trung đã được thu thập đầy đủ trong các giai đoạn điều tra trước đây. Trong quá trình điều tra bổ sung, ông Trung vẫn giữ nguyên lời khai chỉ thừa nhận chỉ đạo Tuấn (cháu ông Trung) ký hợp đồng mua vật liệu xây dựng của Công ty Nhất Nhất Vinh trị giá trên 24 tỷ đồng (Công ty Nhất Nhất Vinh đưa hợp đồng này vào bộ hồ sơ vay vốn BIDV để vay 350 tỷ đồng và VNCB bị thiệt hại vì trả nợ thay Công ty Nhất Nhất Vinh hơn 215,3 tỷ đồng). Đồng thời, ông Trung thừa nhận đưa người đến sở kế hoạch làm thủ tục và lấy thông tin các dự án theo chỉ đạo của ông Danh, không thừa nhận giúp sức cho ông Danh trong việc vay vốn tại BIDV.
Với kết quả điều tra vụ án, có cơ sở đánh giá hành vi nêu trên của ông Trung là đồng phạm, giúp sức cho ông Danh. Tuy nhiên, Bộ Luật Hình sự 2015 có hiệu lực bãi bỏ tội danh Cố ý làm trái quy định tại điều 165 Bộ Luật Hình sự 1999. Mặt khác, ông Trung đang điều hành Tập đoàn Thiên Thanh, Công ty đang hoạt động bình thường và phối hợp với các cơ quan pháp luật về việc giải quyết các vấn đề dân sự trong các vụ án hình sự liên quan đến ông Danh và Tập đoàn Thiên Thanh. Vì vậy, áp dụng Bộ Luật hình sự 2015 theo hướng có lợi, đảm bảo tính nhân đạo của pháp luật nên không xem xét xử lý hình sự đối với ông Trung.
Giữ nguyên quan điểm xử lý với đối tượng liên quan tại TPBank
Liên quan đến lời khai của các cá nhân tại 3 ngân hàng trong quá trình điều tra bổ sung, theo ghi nhận trong Bản kết luận điều tra vụ án hình sự đề nghị truy tố (bổ sung), căn cứ kết quả điều tra bổ sung các đối tượng liên quan tại TPBank không phát sinh các tình tiết mới. Cụ thể, quá trình điều tra bổ sung đến nay không có tài liệu nào thể hiện ông Lê Quang Tiến – Thành viên Ủy ban Tín dụng TPBank – gặp gỡ, bàn bạc, thỏa thuận, thống nhất gì với PCD hay Nguyễn Việt Hà thông qua 11 công ty. Do đó, không đủ căn cứ xử lý hình sự với ông Lê Quang Tiến mà chỉ xử lý hành chính, đồng thời cơ quan điều tra cũng giữ nguyên quan điểm xử lý đối với các đối tượng liên quan tại TPBank.
Cùng với đó, đối với Nguyễn Thanh Quang – Chủ tịch HĐTV và bà Trần Cẩm Nhung – Thành viên HĐTV Công ty TNHH dịch vụ đầu tư Thịnh Phát cũng không bị truy tố hình sự, bởi không có tài liệu nào thể hiện ông hai cá nhân này đã gặp gỡ, bàn bạc, thỏa thuận, thống nhất gì với PCD hay Nguyễn Việt Hà.
Đặc biệt trong quá trình điều tra bổ sung, cơ quan điều tra có nhận được đơn kiến nghị của bị cáo Hà Văn Bình – Chủ tịch HĐQT Công ty Đại Phát Việt Nam – trình bày về việc xem xét lại trách nhiệm hình sự. Song, căn cứ kết quả điều tra, cơ quan đã xác định được Hà Văn Bình có hành vi trao đổi, thống nhất với Nguyễn Việt Hà – Tổng Giám đốc Công ty quản lý quỹ Lộc Việt – sử dụng pháp nhân là Công ty Đại Phát Việt Nam do Bình làm Chủ tịch, đại diện trước pháp luật; ủy quyền cho Đỗ Phương Nam ký hồ sơ vay 170 tỷ đồng tại TPBank, sau đó chuyển 170 tỷ cho PCD gây thiệt hại cho VNCB. Do đó, cơ quan điều tra cũng giữ nguyên quan điểm xử lý hình sự với ông Hà Văn Bình.
Ngân hàng Xây Dựng chờ kết quả điều tra, truy tố, xét xử và hướng dẫn từ NHNN để hạch toán số tiền 4.500 tỷ đồng
Từ hôm khai mạc phiên tòa xét xử (24/7) đến sáng hôm nay (25/7), VKS tiến hành đọc cáo trạng trước khi đi vào xét xử. Cáo trạng giống với những nội dung đã điều tra, xét xử tại phiên tòa Phạm Công Danh GĐ 1, trong đó truy tố ông PCD với Cố ý làm trái quy định Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.
Trước nhiều ý kiến cho rằng ông PCD có dấu hiện của hành vi chiếm đoạt tài sản VNCB – nay là CBBank, HĐXX sơ thẩm có yêu cầu điều tra làm rõ việc bị cáo PCD có thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản hay không, thời điểm chiếm đoạt và số tiền chiếm đoạt là bao nhiêu? Tuy nhiên, đến GĐ 2 lần này vẫn chưa có đủ căn cứ để truy tố ông PCD với tội chiếm đoạt tài sản, nếu trong quá trình xét hỏi có căn cứ rõ ràng sẽ được HĐXX xử lý theo quy định.
Cùng với đó, kết quả điều tra bổ sung tại 3 ngân hàng TPBank, BIDV và Sacombank đều không phát sinh tình tiết mới, do đó cơ quan giữ nguyên quan điểm xử lý đối với các đối lượng liên quan tại các đơn vị này.
Trong đó, đáng chú ý tại nội dung quan trọng đề nghị điều tra bổ sung, liên quan đến việc PCD và luật sư bào chữa xem xét thu hồi 4.500 tỷ đồng có nguồn gốc từ khoản vay BIDV. Số tiền này được chuyển về VNCB để tăng vốn điều lệ nhưng chưa được NHNN đồng ý. HĐXX xét thấy 4.500 tỷ này được chuyển về VNCB và dùng cho VNCB. PCD và đồng phạm có hành vi cố ý làm trái như cáo trạng, gây thiệt hại 6.126 tỷ đồng nhưng đã dùng 4.500 tỷ đồng cho VNCB. Vì vậy, cần xác định trong trường hợp cụ thể VNCB thiệt hại bao nhiêu tiền, cần xem xét bảo đảm đánh giá của NHNN và Thủ tướng Chính phủ tại thời điểm các bị cáo bị bắt, nếu có.
Điều tra bổ sung, cơ quan điều tra khẳng định không bóc tách được chi tiết số tiền 4.500 tỷ đồng do số tiền đã hòa chung vào dòng tiền của VNCB và VNCB đã sử dụng cho các mục đích khác nhau nên không bóc tách được chi tiết mục đích sử dụng. Từ khi tiếp quản VNCB đến nay khi đơn vị này chuyển đổi thành Ngân hàng Thương mại TNHH MTV Xây dựng Việt Nam (CBBank) chưa xử lý điều chỉnh hạch toán 4.500 tỷ đồng này trên vốn điều lệ của ngân hàng. Vì vậy CBBank chờ kết quả điều tra, truy tố, xét xử và hướng dẫn từ NHNN để hạch toán số tiền trên.