Chiều 2/12, phiên tòa xét xử vụ án tham ô, cố ý làm trái, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng ở Công ty Tiếp thị và thương mại kết thúc với bản án tổng hợp tử hình về hai tội tham ô, cố ý làm trái cho Lã Thị Kim Oanh. Nguyên thứ trưởng Nguyễn Quang Hà, Nguyễn Thiện Luân chịu án tù 3 năm.
Bị cáo Lã Thị Kim Oanh bị áp giải ra ôtô. |
TAND Hà Nội nhận định, Lã Thị Kim Oanh là bị cáo nguy hiểm nhất trong vụ án này, đã lợi dụng các quan hệ cá nhân để móc nối triển khai hàng loạt dự án lớn thuộc nhóm A, C, D. Trong quá trình triển khai dự án, không có vốn nên bị cáo đã làm nhiều cách để vay ngân hàng, xin hỗ trợ. Tiền vay được sử dụng bất hợp pháp, gây mất cân đối lớn giữa tổng vốn được cấp với tổng chi. HĐXX nhận định, số tiền "bốc hơi" hơn 71 tỷ đồng và 93.000 USD, bị cáo Lã Thị Kim Oanh phải chịu trách nhiệm toàn bộ với tội danh tham ô tài sản. Hình phạt với bị cáo ở tội này là tử hình.
Tòa chấp nhận hơn 2 tỷ đồng xuất chi không chứng từ trong quá trình triển khai các dự án biệt thự ở Đại Mỗ, khu đô thị đường Lạc Long Quân là chi sai nguyên tắc, bị cáo không chiếm đoạt. Tuy nhiên hành vi này phạm vào tội cố ý làm trái, với hậu quả thiệt hại cho nhà nước trên 34,8 tỷ đồng. HĐXX tuyên phạt bị cáo 20 năm tù về tội danh này.
Với lập luận trên, HĐXX cơ bản không chấp nhận lập luận bào chữa của các luật sư với bị cáo Lã Thị Kim Oanh. Luật sư trước đó cho rằng khi chưa xác minh được số tiền hơn 71 tỷ chi tiêu vào việc gì thì cần phải điều tra, không thể kết luận bị cáo tham ô cả.
Bản án tuyên tại tòa khẳng định nguyên thứ trưởng Nguyễn Quang Hà (ký xác nhận vào 7 công văn vay tiền của Công ty Tiếp thị thương mại) là đã phạm vào tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Tòa không chấp nhận lập luận của các luật sư, là ông Hà không phải chịu trách nhiệm trực tiếp về việc sử dụng vốn ở doanh nghiệp thuộc Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn. Hành vi của ông Hà là nghiêm trọng hơn sai phạm của người đồng cấp Nguyễn Thiện Luân (ký xác nhận 2 văn bản vay tiền cho Lã Thị Kim Oanh). Tuy nhiên do ông Hà bị bệnh huyết áp nặng, lại là người có công trong xây dựng ngành, nên HĐXX tuyên buộc bị cáo này cùng mức án 3 năm tù với bị cáo Nguyễn Thiện Luân. Nghe tuyên án, bị cáo Hà rất căng thẳng. Nhân viên y tế trực tại tòa đã phải kiểm tra huyết áp cho ông ta ngay bên vành móng ngựa.
Hai vụ trưởng dưới quyền là ông Huỳnh Xuân Hoàng, Phan Văn Quán bị HĐXX tuyên phạm tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Tòa nhận định hai bị cáo này đã tham mưu sai cho cấp trên, tạo điều kiện cho Lã Thị Kim Oanh vay được vốn nhà nước và chi dùng sai nguyên tắc gây thất thoát lớn. Bị cáo Hoàng, Quán bị phạt nặng hơn hai thủ trưởng, với mức án 4 năm tù về cùng tội thiếu trách nhiệm.
Về hành vi của các bị cáo Đỗ Đức Thuần (kế toán trưởng Công ty Tiếp thị và thương mại), Phạm Tiến Bình (cấp phó của Lã Thị Kim Oanh), Phạm Chính Nghĩa (trợ lý cho giám đốc Kim Oanh), HĐXX kết luận Thuần phải chịu trách nhiệm cao chỉ sau Oanh. Các bị cáo này đã phạm tội có tổ chức, bởi họ biết rõ việc sử dụng tiền bạc sai nguyên tắc, gây mất cân đối lớn, nhưng vẫn nghe theo lệnh của Lã Thị Kim Oanh làm nhiều giấy tờ khống để đối phó với thanh tra.
Việc ký khống các giấy tạm ứng số tiền gần 56 tỷ đồng được Bình và Nghĩa tiến hành liên tục đầu năm 1999, khi Lã Thị Kim Oanh phát hiện việc mất cân đối thu chi lớn, và có đoàn thanh tra tới làm việc. Sai phạm nghiêm trọng này được sự giúp sức của bị cáo Thuần - được coi là đồng phạm tích cực của bị cáo Oanh trong nhiều việc làm trái pháp luật. Vì vậy, HĐXX tuyên phạt Thuần 15 năm tù về tội cố ý làm trái, Nghĩa 10 năm tù và Bình 14 năm tù về cùng tội cố ý làm trái. Riêng bị cáo Bình còn bị phạt 1 năm tù về tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong quá trình mua bán trái phép căn nhà 79 Hàng Bồ mà Công ty Tiếp thị và thương mại thuê.
Liên quan đến vụ án này có quan hệ mua bán khách sạn 120 Quán Thánh, giữa Công ty Tiếp thị và thương mại với Công ty TNHH Thiên Hải. Phía Thiên Hải đề nghị tòa tuyên buộc bị cáo Oanh và đồng phạm thanh toán nốt 13 tỷ đồng. HĐXX từ chối với lý do thực tế việc mua bán đã hoàn tất, số tiền 13 tỷ đồng là do Thiên Hải cho Công ty Tiếp thị và thương mại vay, nên chỉ có thể giải quyết trong vụ án dân sự khác.
Bản án yêu cầu Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn chấn chỉnh lại công tác quản lý cán bộ, quản lý tài chính, tăng cường trách nhiệm cá nhân. Tòa cho biết vụ án Lã Thị Kim Oanh còn liên quan tới nhiều cá nhân thuộc Sở Địa chính Hà Nội, Cục Đầu tư phát triển thành phố, một số bộ ngành trung ương, các ngân hàng. Hồi tháng 6, Cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án đề điều tra sai phạm của những cá nhân này.
Về trách nhiệm dân sự, HĐXX tuyên buộc Lã Thị Kim Oanh bồi thường cho Tổng công ty Vật tư nông nghiệp (đơn vị tiếp nhận Công ty Tiếp thị) số tiền tham ô hơn 71 tỷ đồng và 92.000 USD.
Nguyên giám đốc Công ty Tiếp thị cùng bị cáo Đỗ Đức Thuần, Phạm Tiến Bình, Phạm Chính Nghĩa còn phải liên đới bồi thường trên 34 tỷ đồng và 3.000 USD do hành vi cố ý làm trái quy định nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng. Trong đó riêng Lã Thị Kim Oanh phải chịu trách nhiệm hơn 30 tỷ đồng và 3.000 USD.
Bản án của TAND Hà Nội tuyên hủy lệnh kê biên khu đất hơn 1.900 m2 tại đường Hoàng Quốc Việt; nhà 79 Hàng Bồ; hơn 7.000 m2 đất tại xã Cổ Nhuế. Các tài sản được giao Tổng công ty Vật tư nông nghiệp giải quyết quyền và nghĩa vụ theo quy định pháp luật. HĐXX cũng tuyên hủy 20 lệnh kê biên của Cơ quan cảnh sát điều tra với khu đất 161 phố Sơn Tây, Hà Nội.
Họp báo sau khi kết thúc phiên tòa, Phó chánh án TAND Hà Nội Nguyễn Sơn (thẩm phán, chủ tọa phiên xử Lã Thị Kim Oanh) phát biểu: "Sau hai tuần làm việc, phiên tòa đã kết thúc thắng lợi". Song ông Sơn thừa nhận: "Việc thi hành phần dân sự của bản án sẽ gặp khó khăn". Hơn 71 tỷ đồng bị thất thoát, chính Lã Thị Kim Oanh cũng không nhớ được tiền đang nằm ở đâu.
Phân biệt hành vi tự ý chi tiêu không chứng từ và tham ô, Phó chánh án Sơn giải thích Lã Thị Kim Oanh đã chi tiêu trái nguyên tắc, không hóa đơn chứng từ hàng chục tỷ đồng, nhưng lại không chứng minh được đã sử dụng vào việc gì. Nay tài sản nhà nước bị thất thoát, bị cáo phải chịu trách nhiệm hình sự về tội tham ô.
Bản án dày hơn 50 trang, được 3 thành viên HĐXX thay phiên nhau đọc đã kết thúc phiên tòa sơ thẩm xét xử vụ án tham nhũng nghiêm trọng nhất từ nhiều năm nay. Theo giải thích của thẩm phán, các bị cáo được quyền kháng cáo, Lã Thị Kim Oanh nếu không kháng cáo vẫn có quyền xin Chủ tịch nước ân xá. Theo VnExpress, 2/12/2003