Các luật sư bảo vệ nguyên thứ trưởng Nguyễn Quang Hà, Nguyễn Thiện Luân; cùng 2 vụ trưởng Phan Văn Quán, Huỳnh Xuân Hoàng cùng nhận định, thân chủ của mình chỉ sai phạm hành chính và đây không phải là nguyên nhân trực tiếp dẫn tới việc Lã Thị Kim Oanh làm thất thoát hơn 100 tỷ đồng.
Người đầu tiên trong số 10 luật sư trình bày quan điểm là Chu Khang (bào chữa cho Lã Thị Kim Oanh). Ông Khang nói: "VKS buộc tội bị cáo tham ô hơn 71 tỷ đồng và 93.000 USD, nhưng cơ quan điều tra không xác minh được bị cáo sử dụng số tiền khổng lồ trên vào việc nào. Tiền chảy đi đâu, trong khi tài sản trong gia đình bị cáo không có gì?". Ông Khang đề nghị HĐXX trả hồ sơ để điều tra bổ sung.
Luật sư Phạm Hồng Hải, Nguyễn Trọng Tỵ (bào chữa cho Nguyễn Thiện Luân) cùng Phạm Văn Đàm, Nguyễn Huy Thiệp (bảo vệ Nguyễn Quang Hà) cùng phát biểu quan điểm cho rằng nên miễn trách nhiệm hình sự với hai nguyên thứ trưởng. Cơ quan tín dụng đồng ý cho Công ty Tiếp thị vay vốn là dựa trên các phương án sản xuất kinh doanh, chứ không căn cứ công văn xác nhận, bảo lãnh của ông Hà và Luân. Việc kiểm tra trước, trong và sau khi nhận tiền giải ngân thuộc trách nhiệm của đơn vị cho vay tiền. Luật sư Thiệp phủ nhận cáo buộc của VKS cho rằng ông Hà và Luân phải có trách nhiệm đôn đốc Công ty Tiếp thị thực hiện đúng cam kết trả nợ ngân hàng, bởi không có văn bảo nào của nhà nước quy định như vậy.
Bị cáo Nguyễn Quang Hà (phải) và Luật sư Nguyễn Huy Thiệp (trái) Cùng quan điểm, luật sư Sơn Dương, Phạm Văn Đàm (bào chữa cho nguyên vụ trưởng Vụ Kế hoạch - quy hoạch Huỳnh Xuân Hoàng) và Hà Đăng (bào chữa cho nguyên vụ trưởng Vụ Tài chính - kế toán Phan Văn Quán) nhận định, hành vi của 2 vụ trưởng không cấu thành tội danh thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Việc ký nháy của bị cáo Hoàng và Quán vào công văn bảo lãnh Lã Thị Kim Oanh vay tiền ngân hàng trước khi trình thứ trưởng ký, là đúng chức năng của một công chức. Hành vi này không có ý nghĩa quyết định để ngân hàng cho Công ty Tiếp thị vay tiền, cũng như việc Lã Thị Kim Oanh làm thất thoát tiền.
"Một hành vi không gây hậu quả nghiêm trọng thì không thể bị truy tố", luật sư Đàm nói. Ông đề nghị HĐXX xem xét 2 công văn của lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn xác nhận ông Hoàng đã làm đúng chức năng và bổn phận.
Tiếp đó, luật sư Mỹ Hà (bảo vệ quyền lợi Phạm Chính Nghĩa), Phương Đức (bị cáo Đỗ Đức Thuần), Đặng Văn Luân (bị cáo Phạm Tiến Bình) trình bày quan điểm. Họ cùng cho rằng 3 bị cáo phạm tội là do thiếu hiểu biết, chịu sự chi phối và chỉ đạo của giám đốc Lã Thị Kim Oanh. Họ ký khống các văn bản chứng từ không phải để thu lợi cá nhân.
Gần hết thời gian buổi chiều, HĐXX lắng nghe Lã Thị Kim Oanh tự bào chữa. "Trước khi về cõi vĩnh hằng, tôi xin nói với quý tòa rằng đã chi hơn 14 tỷ đồng để giao dịch với 25 cơ quan ở địa phương và trung ương. Nhưng tôi không đưa cho ai hơn 10 triệu đồng...". Giọng rầu rầu, nét mặt căng thẳng, nguyên giám đốc Công ty Tiếp thị tỏ lòng biết ơn 7 bị cáo đứng chung vành móng ngựa, vì họ là những người có công lớn trong việc triển khai các dự án. Lã Thị Kim Oanh nói mình "đau xót" khi thấy thứ trưởng Hà, Luân cùng vụ trưởng Quán, Hoàng phải hầu tòa.
Lã Thị Kim Oanh thừa nhận hành vi làm trái, chi tiêu không hóa đơn chứng từ, sử dụng tiền vay ngân hàng không đúng mục đích, nhưng cho rằng còn một số dự án đang dang dở, chưa thẩm định và quyết toán. Vì lẽ đó, bị cáo mong HĐXX lưu tâm xem xét để bị cáo không bị oan. "Vụ án phức tạp là do sai phạm của chúng tôi, gây khó khăn cơ quan điều tra trong suốt 2 năm qua. Giờ trong trại tạm giam, tôi rất ân hận. Song tôi không tham ô, mà chỉ lấy chỗ nọ đập vào chỗ kia". Lã Thị Kim Oanh kể ra hàng loạt khoản chi không có hóa đơn chứng từ. "Để triển khai 9 dự án nhóm A và C, chúng tôi phải tổ chức biết bao cuộc họp, lễ ký kết hợp đồng... Miệng ăn núi lở, số tiền chi mỗi lần không nhiều. Nhưng 6 năm qua "năng nhặt thì chặt bị". Tôi nhẩm tính, mỗi người tham gia họp được 500.000 đồng/buổi. Có khoảng 450 cuộc họp, tiền đã hết 4,5 tỷ đồng".
Theo nguyên giám đốc Công ty Tiếp thị, để triển khai dự án, công ty phải thực hiện nhiều công đoạn đền bù, giải phóng mặt bằng, xây dựng hạ tầng từ trước khi được giao thực hiện. "Tiền chảy vào các công trình, chứ tôi không tham ô. Nay xin được mang trí tuệ tư vấn cho Tổng công ty Vật tư nông nghiệp thu được khoản tiền sinh lợi từ các dự án, khắc phục hậu quả vụ án. Tổng công ty là đơn vị giỏi của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, nhưng không có kinh nghiệm và các mối quan hệ khác bằng tôi", bị cáo nói.
Cuối cùng, Lã Thị Kim Oanh xin HĐXX cho điều tra bổ sung vụ án, lùi thời hạn từ năm 1995 đến khi bị bắt tháng 6/2001. Bị cáo nói: "HĐXX khoan hồng, cứu giúp cho tôi được tham gia khắc phục hậu quả để chồng và con không phải xấu hổ vì tôi".
Nguyên thứ trưởng Nguyễn Quang Hà trình bày nguyện vọng được đối chất với ông Nguyễn Công Tạn và ông Lê Huy Ngọ bởi "tôi tin giữa chúng tôi không hề có mâu thuẫn".
Còn bị cáo Huỳnh Xuân Hoàng nói: "Bản luận tội giống như cáo trạng. Những điều chúng tôi trình bày tại tòa chẳng có ý nghĩa gì. Mong HĐXX xem xét". Lời tự bào chữa của bị cáo Phan Văn Quán khá bóng bẩy: "Giữa anh hùng và tội phạm không có ranh giới. Chúng tôi là những cán bộ của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Kính mong quý tòa xem xét xem chúng tôi có phạm tội thiếu tinh thần trách nhiệm hay không?".
Ngày mai, các công tố viên sẽ tranh luận lại với bị cáo và các luật sư.
Theo VnExpress, 27/11/2003