Luật sư: Kết luận giám định của NHNN không nói 1.576 tỷ là thiệt hại của OceanBank
Sáng nay (16/9), phiên tòa xét xử đại án kinh tế xảy ra tại Ngân hàng TMCP Đại Dương (Oceanbank) tiếp tục với phần bào chữa của các luật sư tham gia tranh luận.\
Mở đầu phần bào chữa trong sáng nay, LS Hoàng Huy Được bào chữa cho các bị cáo Nguyễn Thị Nga, Nguyễn Hoài Nam và nhiều bị cáo khác là nguyên GĐ chi nhánh bị truy tố tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.
Về số tiền 1.576 tỷ đồng, luật sư Được dẫn lời của bị cáo Nguyễn Thị Nga (nguyên Trưởng ban tài chính kế hoạch: "đọc báo cáo tài chính của Oceanbank thì ai cũng biết là chi lãi ngoài. Hễ ai đọc kết luận giám định thì biết là không có thiệt hại". Trong khi yêu cầu của cơ quan điều tra có 2 nội dung – số tiền ngoài huy động có vi phạm hay không? Nếu có thì thiệt hại cho Oceanbank bao nhiêu? Trong khi đó ông Quân trưởng đoàn giám định thay mặt cho đoàn giám định trả lời đoàn giám định không có chức năng giám định thiêt hại, đi giám định thiệt hại thì bảo không có chức năng trong khi CQĐT khi yêu cầu giám định đã xác định thiệt hại rồi. Vậy thì thiệt hại là như thế nào?
Ông Được nói rằng, kết luận giám định không hề tìm không thấy 1 dòng nào kết luận 1.576 tỷ là thiệt hại cho ngân hàng Oceanbank.
Luật sư còn cho rằng, kết luận giám định 4605 của NHNN đã vi phạm luật giám định tư pháp:
Thứ nhất, vi phạm Khoản 2 điều 11 luật Giám định đó là giám định viên từ chối trưng cầu giám định vượt quá khả năng chuyên môn.
Thứ hai vì không vô tư khách quan theo khoản 2 điều 3 của Luật giám định là phải trung thực khách quan, vô tư chính xác. Có nhiều nội dung không đủ tài liệu, căn cứ giám định mà đoàn giám định không từ chối giám định mà lại có 3 lần đề nghị CQĐT làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân, vậy thì có khách quan không?
Vi phạm điều 31 của Luật giám định, giám định viên phải ghi nhận kịp thời bằng văn bản. Không chỉ riêng tôi mà các luật sư khác cũng không tìm thấy bút ký chương trình văn bản nào về quá trình giám định.
Vi phạm điểm h điều 1 khoản 32: thời gian địa điểm hoàn thành việc giám định. Chúng tôi cẩn trọng ghi chép lời phát biểu của ông Quân (giám định được tiến hành tại trụ sở cơ sở của CQĐT tại 47 Phạm Văn Đồng chứ không phải đơn thuần tại 45 Lý Thường Kiệt - cơ quan giám sát). Như vậy là cho thấy bản giám định này không tuân thủ quy định ít nhất địa điểm tiến hành giám định giữa quận Hoàn Kiếm và Cầu Giấy, bản kết luận này không tuân thủ, ít nhất địa điểm giám định phải thống nhất.
Vi phạm không đồng nhất giữa ý kiến của người đại diện đoàn giám định. Ngày 5/9/2017, ông Quân thừa nhận đoàn giám định do NHNN thành lập không có chức năng giám định. Sau đó lại nói rằng trước khi quyết định trưng cầu giám định, cơ quan điều tra đã xác định thiệt hại rồi… Chúng tôi khẳng định quyết định giám định không có giá trị pháp lý.
Toàn bộ 8 chương 46 điều của luật giám định không tìm thấy 1 điều khoản nào qui định đoàn giám định chỉ có giám định cá nhân. Vậy thì có đủ điều kiện qui buộc trách nhiệm hình sự với các bị cáo?
Thứ hai, về nội dung giám định thì không có nội dung nào trả lời đích danh 1.576 tỷ đồng là thiệt hại. Vậy thì có thiệt hại không và thiệt hại là bao nhiêu?
Trong số 1.576 tỷ này được phân chia ra có 1.022 tỷ lãnh đạo Oceanbank trực tiếp sử dụng: TGĐ và các Phó TGĐ nhận hộ đưa cho các cá nhân khác sử dụng và nhiều trường hợp không làm rõ được làm sao mà quy buộc là gây thiệt hại.
475 tỷ đồng Hội sở chuyển cho các CN chăm sóc KH, có khoản tiền chênh lệch giữa Hội sở và các CN là 2,4 tỷ. Vậy việc các thành viên của Khối nguồn vốn, bán lẻ phải rà soát số dôi ra, làm giảm thiệt hại cho ngân hàng.
66 tỷ chuyển thẳng cho tài khoản cá nhân khách hàng có tiền gửi tại NH, ban kế toán đã ghi chép đầy đủ.
Luật sư cũng nói rằng luật sư trước đã lý giải rất hay nếu đã có hành vi sai trái sẽ dùng thủ đoạn khỏa lấp, làm chìm đi, nhưng Trưởng ban kế toán Nguyễn Thị Nga đã không làm thế.
Khoản tiền 331 tỷ đồng tạm ứng chưa hoàn ứng vi phạm quy chế nội bộ OceanBank. Đây là vi phạm nội bộ, không phải là cơ quan quản lý kinh tế quy buộc 331 tỷ là thiệt hại.
Luật sư: Việc để các ngân hàng vượt trần lãi suất là trách nhiệm của NHNN, nên miễn trách nhiệm hình sự cho các bị cáo
Luật sư Hoàng Huy Được tiếp tục bào chữa cho các bị cáo.
Về Thông tư 02 (TT02) thể hiện rõ nét thế nhưng Cáo trạng 35 đã ẩn đi TT02. Phần chi lãi ngoài vượt trần cái gì? Phải là vượt trần TT02.
Phải xác định bối cảnh NHNN ban hành TT02, thông qua chỉ thị 02, NHNN thừa nhận trong thời gian qua nhiều ngân hàng đã huy động cao hơn mức trần. Như vậy là hầu hết các NH đều như vậy. Trách nhiệm để cho tình trạng hệ thống NH đua nhau huy động là thuộc về NHNN.
Nhiều ngày qua các bị cáo ấm ức vì khai rằng khách hàng đến rút tiền như rút ruột, từng giao tiền tay 3 thậm chí giao thẳng cho NH khác vì đó nếu không chi lãi ngoài sẽ mất thanh khoản và mất an ninh tiền tệ. Điều này mới là nguy hiểm.
Năm 2010, Thống đốc ban hành quyết định 6268 quy định lãi suất cơ bản 9%/năm. Thống đốc quy định lãi suất huy động vốn là 14%/năm trong khi Bộ luật dân sự quy định lãi suất cho vay không được quá 150% lãi suất cơ bản (tức 13,5%).
Ban hành văn bản giám định 4605 là ông nguyễn Văn Giàu ký, ông Nguyễn Văn Bình ký TT02. Cả 2 Thống đốc đều khẳng định chế tài hành chính, nhưng bây giờ ngay tại đây mấy chục con người Oceanbank đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Liệu có quá không? Nên chăng để giữ uy tín cho lãnh đạo thì nên giảm nhẹ hình phạt miễn trách nhiệm hình sự và chỉ xử lý hành chính.
Hầu hết các TCTD vi phạm thì đều xử lý hành chính như Đông Á, tôi nghĩ như thế cũng đủ nhớ đời, đủ răn đe rồi.
Luật sư: Bị cáo Nguyễn Thị Nga không thể cố ý làm trái
LS Hoàng Huy Được đi vào bào chữa chi tiết cho từng bị cáo:
Đối với Nguyễn Thị Nga – nguyên Trưởng ban tài chính kế hoạch bị cáo bị cáo buộc tội Cố ý làm trái, chịu trách nhiệm 175 tỷ đồng.
Theo cáo trạng, theo chỉ đạo của Phó Tổng giám đốc Lê Thị Thu Thuỷ, bị cáo Nga chỉ đạo ban kế toán chi lãi ngoài cho khách hàng phát sinh tiền gửi tại ngân hàng.
Khi trả lời các luật sư đồng nghiệp, Nga đã khai rất cụ thể, rằng trong tổng số 175 tỷ có 2 khoản, 66 tỷ được chuyển thẳng về tài khoản cá nhân của khách hàng gửi tiền, CQĐT không khó khăn khi xác định.
Vấn đề là 66 tỷ bị quy buộc làm trái Nghị định 57 về chế độ kế toán trong khi đó chúng tôi đã rất cẩn trọng xem xét khoản này và thấy rằng, toàn bộ 66 tỷ đã được hoàn tất từ năm 2011, trong khi đó Nghị định 57 lại được ban hành vào tháng 7/2012. Theo đó, văn bản có sau để điều chỉnh hành vi xảy ra trước thì trái điều 156 về việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Như vậy quy buộc bị cáo Nga phải chịu trách nhiệm về 66 tỷ là vi phạm nghị định 57.
Về cáo buộc vi phạm thông tư 05 của Bộ Tài chính về tài chính kế toán, thì thông tư này được ban hành năm 2013, càng không thể quy buộc.
Khoản còn lại 109 tỷ, những tài liệu này không có chữ ký của Nga, Nga không đồng ý phê duyệt thì sao lại quy buộc như vậy được.
Trong phần kết luận thì cáo trạng có kết luận bị cáo không thành khẩn, tôi không thể hiểu kết luận này, phải chăng bị cáo phải nhận tội thì mới được coi là thành khẩn? Với vai trò là bị cáo tại phiên toà, các bị cáo đã cố gắng khai đúng sự thật tại sao lại nói là không thành khẩn?
Trong khi đó, trong khi thực hiện nhiệm vụ, bị cáo Nga không những không che giấu mà còn làm điều ngược lại, hạch toán tiền chi lãi vào TK 801 để bất kỳ ai cũng có thể nhìn thấy. Hà Văn Thắm cũng từng khai BCTC của ngân hàng OceanBank là rất minh bạch, nếu không minh bạch thì các điều tra viên còn lâu mới tìm thấy.
Như vậy, Nguyễn Thị Nga phải được hiểu là đã cố tình không che giấu.
Với tư cách là chủ sở hữu gần 63% vốn của ngân hàng, bị cáo Thắm đã khai rất rõ chi 1.576 tỷ đồng không những không phải thiệt hại mà mang lại lợi nhuận cho ngân hàng nên không thể quy tội Cố ý làm trái.
Luật sư: Bị cáo Nguyễn Hoài Nam không lợi dụng chức vụ quyền hạn để làm trái bởi bị cáo chỉ là người lao động phải tuân theo hợp đồng lao động
LS Hoàng Huy Được tiếp tục phần bào chữa cho bị cáo Nguyễn Hoài Nam – nguyên GĐ Khối Nguồn vốn.
Luật sư cho rằng khi qui buộc bị cáo Nga thì cho rằng không chứng từ kế toán, điều này cũng phải được xác định tương tự với bị cáo Hoài Nam. Bảng rà soát do đó không thể là căn cứ để hạch toán kế toán. Việc tiếp cận vấn đề phải nhất quán. Giấy tờ mà bị cáo Nam thực hiện công tác rà soát không phải căn cứ cho việc chi lãi ngoài.
Tại quy chế làm việc của khối nguồn vốn không có trách nhiệm về việc rà soát nhưng điều quan trọng đặt ra là tính mục đích. Nếu cải cách hành chính gây thiệt hại cho NH thì lãnh đạo phải bỏ công đoạn ấy đi. Việc rà soát là để không gây rủi ro cho ngân hàng thì không thể nói là gây phương hại cho ngân hàng. Có sự chênh lệch khoảng 20 tỷ đồng được kết luận giám định ghi chung chung do một số chi nhánh đã xác nhận một số khoản tiền mà Nguyễn Minh Thu đã chuyển cho một số đầu mối các chi nhánh nhưng không nói rõ được đầu mối đó là ai. Nếu không rà soát thì có bao nhiêu khoản tương tự vậy?
Bị cáo Nguyễn Hoài Nam không lợi dụng chức vụ quyền hạn để làm trái bởi bị cáo chỉ là người lao động phải tuân theo hợp đồng lao động. Nghĩa vụ của người lao động theo hợp đồng là phải chấp hành sự chỉ đạo của người quản lý. Nếu không chấp hành là vi phạm hợp đồng. Bị cáo Nam chỉ thực hiện 1 công đoạn nhưng không trực tiếp tham gia không trực tiếp nhận tiền, chi tiền, gặp trực tiếp khách hàng. Nếu tham gia với vai trò mắt xích thì cũng chỉ là theo chấp hành chỉ đạo.
Luật sư kiến nghị VKS rút lại đề nghị Nguyễn Thị Nga và Nguyễn Hoài Nam phải bồi thường
Luật sư Được tiếp tục bào chữa
Đối với quy buộc hai bị cáo Nam và Nga về số tiền chịu trách nhiệm, luật sư có quan điểm như sau. Thứ nhất, Hà Văn Thắm với tư cách nguyên Chủ tịch sở hữu 73% ngân hàng (theo lời khai của Hà Văn Thắm) đã khẳng định 1.576 tỷ đồng mang lại hiệu quả. Việc đóng nộp thuế lớn nhất tỉnh Hải Dương cũng là minh chứng.
Cơ quan công tố xác định không truy tố 227 người có mức chi dưới 100 triệu đồng. Tuy nhiên có bằng chứng trong số người này chi trên 1 tỷ, chúng tôi không muốn truy xét trách nhiệm của những người này mà luật tố tụng yêu cầu mọi công dân phải bình đẳng, không thể 227 được miễn án hình sự trong khi các bị cáo là 34 GĐ CN/PGD phải chịu xử lý hình sự.
VKS luận tội các GĐCN cho rằng các bị cáo không hưởng lợi, thụ động, không nhận thức được và làm việc theo chỉ đảo. Các bị cáo dẫu là giám đốc khối của Hội sở nhưng cũng không biết.
Kinh mong VKS rút lại đề nghị nhận trách nhiệm bồi thường của hai bị cáo đối với khoản tiền thiệt hại.
Luật sư tin rằng quan điểm bảo vệ có căn cứ và phù hợp với quy định thì nhất định sẽ được HĐXX xem xét để không phạm vào tội Cố ý làm trái… Có chăng xử lý hành chính như các Thống đốc đã Quyết định.
LS đề nghị HĐXX tuyên các bị cáo không phạm tội Cố ý làm trái
LS. Nguyễn Thị Thùy Dương – bào chữa cho 7 bị cáo Nguyễn Hoài Nam, Nguyễn Xuân Sơn (nguyên GĐ CN) Trần Thị Thiên Ngân, Ngô Hải Nam...bị truy tố tội Cố ý làm trái
Theo luật sư, các bị cáo chỉ làm theo nghĩa vụ được quy định tại hợp đồng lao động. Họ chỉ là người làm thuê phải tuân theo chỉ đạo của người sử dụng lao động. Họ chi lãi ngoài cũng là để đảm bảo lợi ích cho Oceanbank, mang lại lợi nhận cho ngân hàng. Có nhiều đợt kiểm tra nội bộ nhưng không có cảnh báo. Họ nghĩ rằng nếu có sai cũng chỉ là xử phạt hành chính hoặc cách chức.
Việc chi lãi ngoài không gây thiệt hại cho NH. Kết quả giám đinh 4605 không đưa ra câu trả lời cụ thể nào về số tiền thiệt hại của NH. Cho nên việc truy tố hình sự các bị cáo là không đúng quy định pháp luật…. LS đề nghị tuyên các bị cáo không phạm tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.
LS Hoàng Huy Được bổ sung: Trên tay tôi là tất cả bản xác nhận của NH TNHH MTV Đại Dương cho thấy báo cáo KQKD của ngân hàng từ năm 2011 rất có hiệu quả. Chi nhánh Quy Nhơn là Chi nhánh sinh sau đẻ muộn nhất của Oceanbank, không những không lỗ mà còn lãi cho thấy tính hiệu quả trong việc chăm sóc KH.
Ví dụ, bị cáo Nguyễn Xuân Sơn trước khi về làm GĐ CN thì CN đã chi chăm sóc KH rồi mà vẫn quy buộc trách nhiệm, đây là điều trăn trở trong hành vi này. Mong HĐXX xem xét.
Theo Trí thức trẻ, ngày 16/9/2017