Viện kiểm sát: Điều tra 3 vụ án bổ sung nếu phát hiện sẽ có thêm đồng phạm chứ không ảnh hưởng đến tội danh của Nguyễn Xuân Sơn
Hôm nay (24/9) là Chủ nhật nhưng phiên tòa xét xử đại án Hà Văn Thắm vẫn tiếp tục diễn ra với phần tranh luận.
VKS đối đáp lại phần tranh luận của các luật sư:
Đại diện Viện kiểm sát.
Đây là vụ án công khai, dân chủ theo đúng tinh thần cải cách tư pháp. Các vấn đề đối đáp đã rõ sẽ không trình bày lại, chỉ tập trung một số vấn đề quan tâm, trong đó có tội Cố ý làm trái (Điều 165).
Điều 165 truy tố tội Cố ý làm trái, cơ sở nào khẳng định 1.576 tỷ có gây thiệt hại? Chúng tôi đã nêu rất rõ, số tiền lấy từ các TK từ NH chi không có hóa đơn, chứng từ hợp lệ, không có khả năng thu hồi vi phạm quy định NHNN, trong đó có Thông tư 02 và chúng tôi xác định đó là thiệt hại.
Kết luận của đoàn giám định, đề nghị HĐXX công bố tài liệu giải trình của NHNN đã gửi cho HĐXX. Đây cũng chỉ là 1 trong số nguồn chứng cứ để xem xét đánh giá.
Hành vi làm trái gây ra hậu quả, Oceanbank là TCTD phải tuân thủ luật TCTD và quy định khác mà NHNN ban hành, không phụ thuộc vào việc có hay không có cảnh báo sai phạm.
Trước yêu cầu của Thông tư 02, đáng ra ngân hàng phải có giải pháp nâng cao năng lực quản trị điều hành, thay đổi kinh doanh cũng như quy mô để tồn tại đáp ứng. Tuy nhiên với lợi ích cá nhân, Hà Văn Thắm lựa chọn hành vi trái pháp luật, chỉ đạo toàn hệ thống thực hiện hành vi trái pháp luật. Với số tiền hàng nghìn tỷ, chi cho các lãnh đạo, tổ chức trục lợi chiếm đoạt.
Giai đoạn 2 của vụ án, CQĐT sẽ làm rõ ai chiếm đoạt, chiếm đoạt như thế nào, nguồn tiền gửi này có phải là nhàn rỗi không,… để xử lý triệt để tội phạm.
Qua đây, thấy rằng Hà Văn Thắm và đồng phạm đã tiếp tay cho tham nhũng hành vi này bị lên án và phải bị xử lý theo quy định pháp luật.
Các luật sư có cho rằng các bị cáo chấp nhận làm trái là biện pháp chính đáng để cứu NH. Tôi cho rằng luận cứ này không có cơ sở, không Nhà nước nào chấp nhận hành vi rõ ràng trái pháp luật, trừ trường hợp bất khả kháng nêu rõ trong BLHS. Qua đó thể hiện tính thượng tôn pháp luật.
Điều 165 các luật sư biện chứng Bộ luật HS năm 2015 không còn tên tội danh này nữa, tuy nhiên theo điểm E điều 2 của Nghị quyết 41, đối với hành vi cố ý làm trái nếu xảy ra trước 0h ngày 1/1/2018, cơ quan công tố chỉ ra thời điểm đó đang trong quá trình điều tra, truy tố nên vẫn phải áp dụng điều luật năm 1999 để xử lý.
Về tinh thần nêu các vấn đề yếu tố có lợi cho các bị cáo, Viện Kiểm sát đã đề nghị HĐXX với nhiều mức án dưới khung.
Về hành vi chiếm đoạt, ngay cả trong quá trình điều tra, chính bị cáo Thắm thừa nhận bối cảnh phải thực hiện theo yêu cầu của Nguyễn Xuân Sơn về việc phải chi tiền lãi ngoài.
Toàn bộ số tiền này không ghi vào nguồn thu của PVN mà vào tiền riêng của Nguyễn Xuân Sơn. Tiền cho vào cá nhân và các mối quan hệ thân hữu. Bản thân ông Ninh Văn Quỳnh (nguyên Phó TGĐ PVN) cũng nhận chi vào mục đích cá nhân mua nhà, mua xe, cho con đi du học... Không thể có căn cứ nào để xác định bị cáo Sơn sử dụng vào hoạt động từ thiện, phúc lợi, quà biếu cho lãnh đạo bộ ngành với danh nghĩa chi đối ngoại.
Một số luật sư này cho rằng việc chi này là thực tế, đẩy trách nhiệm sang chi phí của tập đoàn, ảnh hưởng đến uy tín của PVN. Tôi hiểu và chia sẻ với đại diện PVN về vấn đề này.
Về chức vụ quyền hạn bị cáo Nguyễn Xuân Sơn, phần đối đáp Luật sư bảo vệ và kiểm soát viên đã nêu rõ. Quan điểm của VKS cho rằng chức vụ quyền hạn của bị cáo đã thỏa mãn, còn việc có hay không HĐXX xem xét.
Luật sư cho rằng tách hồ sơ có thể ảnh hưởng trách nhiệm hình sự, dân sự. Chúng tôi cho rằng bản thân bị cáo không có căn cứ nào khác chứng minh nên chịu trách nhiệm toàn bộ. Nếu trong quá trình điều tra phát hiện thêm thì sẽ làm thêm đồng phạm chứ không ảnh hưởng đến tội danh của bị cáo.
Về điều 179, vi phạm quy định cho vay, (khoản 500 tỷ Công ty Trung Dung - PV), dòng tiền liên quan đến trách nhiệm dân sự. Việc liệt kê dịch chuyển dòng tiền, các bên đã thống nhất. Điểm khác là ở độ trễ 30 ngày ở tài khoản Phạm Công Danh theo luật sư của bà Phấn, cho rằng tất toán 5 hợp đồng cho bị cáo Phấn. Luật sư của bà Phấn cũng cho rằng thiếu cơ sở thuyết phục rằng số tiền này là tiền vay 500 tỷ của OceanBank. Dòng tiền này đi đến địa chỉ cuối cùng là có cơ sở, người chiếm hưởng sẽ có nghĩa vụ hoàn lại.
Các vấn đề khác, căn cứ của VKS nêu ra đã rõ.
Đề nghị HĐXX cân nhắc đề nghị của Viện Kiểm sát về tình tiết giảm nhẹ, đường hướng xử lý về trách nhiệm hinh sự, dân sự.
Ngân hàng Nhà nước: Ban hành thông tư 02 là hoàn toàn phù hợp với luật ngân hàng và luật các TCTD
HĐXX công bố văn bản của NHNN:
Nội dung văn bản nêu rõ: Liên quan đến xét xử Hà Văn Thắm và các đồng phạm, thời gian quan NHNN đã tích cực hợp tác với các cơ quan pháp luật thực hiện điều tra xét xử. Quá trình theo dõi diễn biến tại phiên tòa, NHNN tiếp tục có một số ý kiến.
Về công tác giám định của NHNN, ngày 18/6/2015, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an có quyết định và công văn trưng cầu NHNN Việt Nam giám định. Trên cơ sở trưng cầu giám định của cơ quan điều tra, Thống đốc NHNN có quyết định cử 5 giám định theo vụ việc và sau đó bổ sung thêm 4 người để thực hiện giám định vụ việc theo trưng cầu của Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an.
Giám định viên được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền bổ nhiệm, là người có đủ tiêu chuẩn, tổ chức giám định đủ tiêu chuẩn.
NHNN thực hiện công bố giám định vụ việc trên Cổng thông tin điện tử của NHNN. Như vậy, việc NHNN cử giám định theo vụ việc để thực hiện việc giám định theo yêu cầu của Bộ Công an là phù hợp với luật giám định tư pháp.
Đồng thời, theo Khoản 1 điều 34 Luật giám định tư pháp, việc NHNN cử một số người thành viên đoàn thanh tra làm thành viên giám định là không trái quy định pháp luật. NHNN thấy ý kiến của luật sư cho rằng bản kết luận giám định không tuân thủ đúng luật về thời gian địa điểm là không có cơ sở.
Về thông tư 02, hoạt động nhận tiền gửi của các TCTD không phải là hoạt động cho vay trong hoạt động cho vay tài sản. Việc huy động tiền gửi của các TCTD thực hiện theo quy định của Luật các TCTD.
Lãi suất tiền gửi, được thực hiện theo luật các tổ chức tín dụng và thông tư 02 quy định về mức lãi suất huy động vốn của tổ chức tín dụng với khách hàng. Do đó, luật sư đã nhầm lẫn khái niệm lãi suất tiền gửi tổ chức tín dụng chịu sự điều chỉnh lãi suất trần cho vay trong hợp đồng cho vay tài sản theo điều 417 Bộ luật dân sự 2015.
Về cơ sở pháp lý của thông tư 02, NHNN chỉ ra Luật Ngân hàng quy định trong trường hợp thị trường tiền tệ có diễn biến bất thường, NHNN quy định cơ chế điều hành lãi suất áp dụng trong quan hệ giữa các tổ chức tín dụng với nhau và khách hàng, các quan hệ tín dụng khác.
Căn cứ vào luật Ngân hàng, Luật các tổ chức tín dụng trong thị trường tiền tệ diễn biến bất thường, NHNN đã ban hành thông tư 02 về quy định về mức lãi suất tối đa bằng đồng Việt Nam của các tổ chức tín dụng và ngân hàng nước ngoài. Như vậy NHNN ban hành thông tư 02 là hoàn toàn phù hợp với luật ngân hàng và luật các TCTD.
HĐXX công bố thêm thông tin về việc Oceanbank có lãi hay không? Việc NHNN mua 0 đồng, NHNN đã bơm tiền vào Oceanbank mới, HĐXX không công bố con số cụ thể. Do năm 2015 có sự chuyển giao ngân hàng cũ và mới nên năm 2015 có hai bản BCTC còn năm 2016 lãi trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng là 69,9 tỷ đồng, BCTC tính đến ngày 31/12/2016, ngân hàng lỗ luỹ kế là 15.330 tỷ đồng.
LS Nguyễn Minh Tâm hy vọng Nguyễn Xuân Sơn sẽ không bị phán quyết tội Tham ô
Luật sư Nguyễn Minh Tâm bào chữa cho Nguyễn Xuân Sơn
Chúng tôi kiên quyết chứng minh rằng Nguyễn Xuân Sơn không phạm tội tham ô. Hôm nay VKS có hai ý mà chúng tôi muốn cám ơn. Thứ nhất, VKS đã không đối đáp với chúng tôi về những điều chúng tôi đã chứng minh, về mặt chủ thể, Sơn không thể phạm tội chiếm đoạt.
Thứ hai, chúng tôi cũng đã chứng minh số tiền 49 tỷ không thuộc PVN nên PVN không thể mất số tiền đó, VKS cũng đã không đối đáp lại. Theo đó, chúng tôi hiểu là VKS không có ý kiến về hai vấn đề này và để HĐXX ra phán quyết. Chắc chắn sẽ được HĐXX xem xét. Có thể HĐXX tuyên bị cáo Sơn không phạm tội tham ô. Chúng tôi bày tỏ niềm tin đối với HĐXX.
Nhiều luật sư nói không thỏa mãn với phần đối đáp của VKS, đề nghị tách trách nhiệm dân sự ra chỗ khác
LS Phạm Danh Tín - bào chữa cho Nguyễn Xuân Sơn: Cho rằng Nguyễn Xuân Sơn tham ô 49 tỷ là không đủ cơ sở pháp lý.
LS Đào Hữu Đăng - bào chữa cho Hà Văn Thắm: VKS đối đáp nhưng chưa đầy đủ, có nhiều Luật sư đưa ra điểm cụ thể, nhưng khi đối đáp, VKS lại không đi vào cụ thể, điểm nào bác bỏ, điểm nào đồng ý.
Hành vi cố ý làm trái có thiệt hại 1.576 tỷ hay không? VKS vẫn chỉ nhắc lại nội dung, lấy tiền từ ngân hàng chi không hóa đơn, chứng từ hợp lệ. Điều này chúng tôi công nhận, nhưng có hậu quả hay không? Những hành vi lấy tiền từ NH chi không chứng từ không hợp lệ, từ hành vi đến hậu quả thì phải chứng minh, không phải cứ hành vi sai thì có hậu quả.
LS Nguyễn Huy Thiệp - bào chữa cho Hà Văn Thắm cũng không đồng ý việc VKS kết luận cho rằng 1.576 tỷ chi lãi ngoài là thiệt hại.
1 lần đã mất vốn khi NH bị mua 0 đồng, nay lại bỏ tiền túi lần 2 để bồi thường. Ví dụ như Hà Văn Thắm đã mất 63% vốn khi NH bị mua lại 0 đồng, nay lại phải một lần nữa bồi thường.
Đề nghị tách giải quyết trách nhiệm dân sự ra chỗ khác.
Hà Văn Thắm: Tài sản 1.000 tỷ của bị cáo giờ chỉ còn 100 tỷ
Bị cáo Hà Văn Thắm - nguyên Chủ tịch HĐQT Oceanbank xin bổ sung:
Lời khai của bị cáo liên quan đến số tiền đưa cho anh Sơn, CQĐT có hỏi khi chuyển số tiền đó cho PVN, bị cáo có nhận được chữ ký nhận của PVN hay không, bị cáo có trả lời là bị cáo không kiểm soát được, bị cáo chỉ kiểm tra số tiền gửi của PVN tại Oceanbank và bị cáo thấy nhu cầu của bị cáo đã được đáp ứng, tức là nhận được tiền gửi từ PVN nên bị cáo không viết đơn kiện anh Sơn.
Thứ hai, vì lời hứa với anh Danh hỗ trợ ngân hàng thì bị cáo chỉ cần cho vay liên NH, chuyển tài khoản 500 tỷ không cần hồ sơ. Bị cáo khẳng định đây là hồ sơ tín dụng thật. Ngoài ra, khoản 18,9 tỷ quy kết trong cáo trạng có chút nhầm lẫn.
VKS chưa ghi nhận phần hưởng tình tiết giảm nhẹ cho bị cáo.
Ý kiến của LS NH Đại Dương mới: Bị cáo cũng vẫn khẳng định là không có thiệt hại khoản 1.576 tỷ. Luật sư Thiệp cũng đã nói nếu khoản tiền thiệt hại 2 lần.
Đây là phiên tòa công khai, dân chủ, mong tiếp theo sẽ là công bằng, nhưng còn 5 vấn đề bị cáo thấy cần công bằng:
- Giữa việc chi vượt trần lãi suất NH Đại Dương và NH khác: mong quý tòa xem xét công bằng với các NH khác. Bị cáo nhận tội rồi nhưng công bằng xem xét không thiệt hại vật chất.
- Giữa các cổ đông Nhà nước và cá nhân.
- Giữa các vụ án, khi xét xử vụ án, tòa thường truy xét dòng tiền mà người thụ hưởng cuối cùng để yêu cầu bồi thường. Ở vụ án này, bị cáo đang bị tuyên một mức án vĩnh viễn. Số tài sản sau khi bị phong tỏa bị mất giá rất nhiều. Nếu có tổng 1.000 tỷ bỏ vào thì giờ còn dưới 100 tỷ. Việc thu hồi như vậy là rất khó. Mong tòa có sự công bằng truy xét xem người nào thụ hưởng tiền và ở đâu, nếu xác định là thiệt hại thì những người đó phải chịu
- Giữa các bị cáo với nhau tội Tham ô chiếm đoạt: Xem lại yếu tố cấu thành tội chiếm đoạt. Chỉ có bị cáo là giúp sức. Trong cáo trạng: Nguyễn Xuân Thắng đã biết chi vượt trần nhưng không biết ông Sơn chiếm đoạt, đã xử lý tội 165 nên không xử lý tội Lạm dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản. Mong bị cáo được công bằng như anh Thắng.
- Cuối cùng, bị cáo cũng đồng quan điểm luật sư xem xét không có tội trong đó có tội Tham ô tài sản, có đủ căn cứ để bị cáo có tội VKS đề nghị án chung thân, việc giúp sức nếu có quá là mờ nhạt. Các vụ án giúp sức tích cực vẫn dược dưới khung hình phạt, ở đây bị cáo bị áp mức án khắc nghiệt cũng không xét yếu tố giảm nhẹ cho bị cáo.
Bị cáo Nguyễn Thị Nga - Nguyên Trưởng ban tài chính kế hoạch.
Số tiền 176 tỷ bị cáo liên đới chịu trách nhiệm bao gồm 109 tỷ đã được hoàn ứng nên không còn chịu trách nhiệm. VKS không đề cập vấn đề này nhưng cũng đã đề nghị giảm 1 phần hình phạt cho bị cáo.
66 tỷ căn cứ bảng kê kế toán vẫn làm sai. Bị cáo xin được giải thích sai so với quy định nào. Chứng từ gốc, trong luật kế toán, chứng từ kế toán ghi sổ kế toán. Bảng kê mà VKS đang đưa ra không nằm trong đối tượng điều chỉnh của luật kế toán. Chứng từ gốc do TCTD quy định mà kế toán có nhiệm vụ thu thập để đối chiếu. Khoản 66 tỷ đồng không vi phạm bất kỳ quy định nào. Số tiền này không tạo tiền đề cho tham ô tham nhũng.
Bị cáo Nguyễn Minh Thu - nguyên TGĐ Oceanbank.
Với 2 khoản tiền 125,6 tỷ và 116 tỷ, bị cáo phải chịu trách nhệm trực tiếp. Bị cáo chỉ nhận để chi chăm sóc khách hàng trong đó có 3 KH bị cáo chi trực tiếp và được phê duyệt bởi anh Thắm.
Tại sao bị cáo lại phải chịu trách nhiệm trực tiếp, không phải là bị cáo tự phê duyệt, bị cáo chỉ nhận chi trực tiếp hơn 58 tỷ thôi còn lại chuyển cho chị Minh Phương. Các số tiền chuyển cho CN, Giám đốc chi nhánh đã thừa nhận chi trực tiếp cho KH.
Bị cáo Nguyễn Xuân Sơn - nguyên TGĐ Oceanbank.
Bị cáo chỉ chi chăm sóc khách hàng chứ không chiếm đoạt. Trong số tiền 246 tỷ mà bị cáo chi cho các đối tác chăm sóc khách hàng đều do anh Thắm quyết định. Như vậy bị cáo đã giúp anh Thắm và OceanBank trong việc huy động vốn. Việc tách số tiền này ra quy kết bị cáo o ép Thắm để chi và chiếm đoạt là không thỏa đáng trong tổng thể chung việc chi lãi ngoài. Bị cáo không hề phạm tội Tham ô tài sản và chiếm đoạt số tiền anh Thắm đưa chi chăm sóc khách hàng.
Theo Trí thức trẻ, ngày 24/9/2017