Tòa bắt đầu tuyên án với bị cáo Đinh La Thăng và 6 cựu lãnh đạo PVN
Chiều nay ngày 29/3, Tòa án Nhân dân Tp. Hà Nội sẽ tuyên án sơ thẩm vụ sai phạm xảy ra tại Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN) khi đầu tư vào OceanBank gây thiệt hại 800 tỷ đồng.
Trước đó trong 6 ngày làm việc liên tiếp từ 19 – 24/3, tòa đã tiến hành xét xử vụ án cố ý làm trái đối với 7 cựu lãnh đạo PVN gồm ông Đinh La Thăng (nguyên chủ tịch PVN), các ông thành viên Hội đồng thành viên gồm Vũ Khánh Trường, Nguyễn Xuân Thắng, Nguyễn Thanh Liêm, Phan Đình Đức; nguyên Kế toán trưởng kiêm trưởng ban Tài chính kế toán kiểm toán PVN Ninh Văn Quỳnh và nguyên Phó Tổng giám đốc Nguyễn Xuân Sơn.
Riêng bị cáo Ninh Văn Quỳnh còn bị truy tố và xét xử thêm tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản 20 tỷ đồng.
Các mức án Viện kiểm sát đề nghị với 7 bị cáo
Giữ quyền công tố tại tòa, Viện kiểm sát ngày 22/3 đã đề nghị các mức án cho các bị cáo gồm:
-Bị cáo Đinh La Thăng: 18 - 19 năm tù.
-Bị cáo Vũ Khánh Trường: 7 - 8 năm.
-Bị cáo Nguyễn Thanh Liêm: 24 - 30 tháng cải tạo không giam giữ.
-Bị cáo Nguyễn Xuân Thắng: 24 - 30 tháng tù.
-Bi cáo Phan Đình Đức: 24 - 30 tháng tù cải tạo không giam giữ.
-Bị cáo Nguyễn Xuân Sơn: 30 - 36 tháng tù.
-Bị cáo Ninh Văn Quỳnh: 7 - 8 năm tù về tội cố ý làm trái; 17 - 18 năm tù về tội Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản. Tổng hình phạt của bị cáo Quỳnh được đề nghị là 24 - 26 năm tù.
Về trách nhiệm dân sự, VKS đề nghị tuyên trả 20 tỷ đồng mà Ninh Văn Quỳnh chiếm đoạt cho PVN. Các bị cáo tùy theo trách nhiệm phải bồi thường số tiền đã gây thất thoát 800 tỷ cho tập đoàn.
HĐXX tổng hợp lại lời khai của các bị cáo
Đúng 14h00, thay mặt HĐXX, chủ tọa là Thẩm phán Nguyễn Thị Xuân Thu bắt đầu tuyên án sơ thẩm.
Theo chủ tọa phiên tòa, ngoài các bị cáo thì những người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan, các nhân chứng và đại diện các cơ quan được triệu tập đến tòa đã có mặt, các cá nhân/tổ chức không có mặt đều có giấy xin vắng mặt.
HĐXX không nhắc lại nội dung vụ án do đã nêu rõ trong cáo trạng. HĐXX đọc lại các mức án đề nghị cũng như trách nhiệm dân sự mà VKS đề nghị.
Bị cáo Đinh La Thăng thừa nhận một số hành vi như: ký vào biên bản lần góp vốn thứ nhất; ký quyết định ủy quyền cho Vũ Khánh Trường thành viên HĐQT để bị cáo Trường ký quyết định đồng ý góp vốn bổ sung nắm giữ 20% vốn điều lệ OceanBank...Năm 2011, bị cáo Thăng ký quyết định cho bà Vũ Thị Thanh Hương là người đại diện vốn của PVN ở OceanBank.
Bị cáo cho rằng không làm trái mà là để giải quyết vấn đề thành lập Ngân hàng Hồng Việt bất thành, và việc góp vốn đã được chấp thuận về chủ trương. Lần góp vốn thứ nhất và thứ 2 thực hiện theo đúng chủ trương pháp luật. Lần góp vốn thứ 3 bị cáo đi công tác chứ không ký, nhưng bị cáo nhận trách nhiệm là người đứng đầu...
Bị cáo Thăng cũng không thừa nhận hành vi bàn bạc chủ trương trước khi báo cáo Thủ tướng là sai. Bị cáo nói rằng nếu được thoái vốn thì đã không để mất vốn như ngày hôm nay.
Bị cáo Nguyễn Xuân Sơn thừa nhận hành vi ở lần góp vốn thứ 3. Bị cáo biết việc góp vốn này không xin ý kiến và nghĩ rằng các lần trước đã xin rồi và lần này chỉ là bổ sung cho đủ tỷ lệ không cần xin nữa.
Bị cáo Ninh Văn Quỳnh thừa nhận hành vi ở lần góp vốn thứ hai và thứ 3, còn lần đầu tiên bị cáo không thừa nhận. Lần thứ hai góp vốn 300 tỷ bị cáo nhận trách nhiệm một phần, còn lần thứ 3 nhận sai phạm do không nắm được chủ trương.
Bị cáo Quỳnh cũng khai đã nhận 20 tỷ của bị cáo Nguyễn Xuân Sơn.
Bị cáo Vũ Khánh Trường cũng thừa nhận hành vi như cáo trạng ở lần góp vốn thứ 2 và thứ 3.
Bị cáo Phan Đình Đức không thừa nhận đã làm sai và bị cáo cho rằng chữ ký của bị cáo là phát sinh sau khi nghị quyết đầu tư vào OceanBank có hiệu lực.
Bị cáo Nguyễn Thanh Liêm, Nguyễn Xuân Thắng thừa nhận có hành vi làm sai.
Các luật sư đề nghị tuyên các bị cáo không phạm tội
Thẩm phán Nguyễn Thị Xuân Thu tiếp tục đọc tuyên án
Luật sư bào chữa cho các bị cáo Nguyễn Thanh Liêm, Nguyễn Xuân Thắng cho rằng hành vi của các bị cáo chưa đủ cấu thành tội cố ý làm trái. Nếu được chấp thuận thoái vốn thì việc mất 800 tỷ đã không xảy ra.
Luật sư bào chữa cho bị cáo Đinh La Thăng nói bị cáo không sai phạm, việc đầu tư là được chấp thuận chủ trương và đề nghị xem xét lại việc mua ngân hàng 0 đồng đối với OceanBank.
Luật sư bào chữa cho Nguyễn Xuân Sơn đề nghị không tuyên bị cáo tội cố ý làm trái và đề nghị làm rõ số tiền bị cáo Sơn đã đưa cho Ninh Văn Quỳnh.
Luật sư của Ninh Văn Quỳnh đề nghị khi tính thiệt hại phải trừ đi số tiền cổ tức 244 tỷ mà PVN đã nhận cổ tức.
Luật sư của Phan Đình Đức nói không đủ căn cứ cấu thành tội cố ý làm trái với bị cáo.
Những người liên quan, người làm chứng:
NH OceanBank đề nghị trả số tiền 20 tỷ Ninh Văn Quỳnh chiếm đoạt cho OceanBank vì đó là tiền của ngân hàng.
HĐXX: Đủ cơ sở để cấu thành tội cố ý làm trái đối với Đinh La Thăng
Theo chủ tọa phiên tòa, tại tòa cơ bản các bị cáo đã nhận hành vi, một số bị cáo không nhận. Tuy nhiên dựa trên vật chứng, các lời khai của bị cáo và nhân chứng, tranh luận, HĐXX nhận thấy đủ cơ sở để cấu thành tội cố ý làm trái đối với các bị cáo. Ninh Văn Quỳnh còn lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tiền của Nhà nước.
Cụ thể:
Đinh La Thăng đã ký thỏa thuận 6934 về việc góp vốn với Hà Văn Thắm mà không thông qua HĐQT; ký vào nghị quyết đầu tư vào OceanBank trước khi báo cáo Thủ tướng; đã ký vào các quyết định góp vốn và ký ủy quyền cho bị cáo Vũ Khánh Trường ký vào nghị quyết chấp thuận tăng vốn cho OceanBank chia làm hai giai đoạn; ký vào quyết định ủy quyền cho bị cáo Nguyễn Xuân Thắng điều hành HĐQT và bị cáo Thắng đã ký vào nghị quyết bổ sung phần vốn góp thứ 3 cho đủ tỷ lệ 20%; quyết định cho bà Vũ Thị Thanh Hương đại diện 20% vốn ở PVN...
HĐXX nhận thấy các hành vi của bị cáo Đinh La Thăng đã vi phạm vào các điều luật của Luật tổ chức tín dụng, trái điều lệ của PVN, trái chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, trái các quy định...Hành vi của bị cáo đã cố ý làm trái và gây thiệt hại cho PVN 800 tỷ đồng do OceanBank bị mua bắt buộc 0 đồng với toàn bộ cổ phần.
Các luật sư bào chữa cho bị cáo Thăng và các bị cáo khác cho rằng không đủ cấu thành tội cố ý làm trái và ngân hàng vẫn có lãi, PVN vẫn có cổ tức là không gây thất thoát.
Nhưng HĐXX nhận thấy kết quả kinh doanh thanh tra năm 2012 của OceanBank lỗ lũy kế hơn 900 tỷ và tại 31/3/2014 lợi nhuận âm 10.188 tỷ, gấp 2,5 lần vốn chủ sở hữu. Việc OceanBank báo lãi trước đó là không trung thực. Hơn nữa hành vi chi lãi ngoài của OceanBank là trái quy định nên lãi là lãi ảo, không đúng bản chất hoạt động. PVN đã không phát hiện ra những sai phạm trong hoạt động của OceanBank nên dẫn đến thất thoát.
Việc luật sư cho rằng mua 0 đồng là không thỏa đáng, và việc chuyển từ sở hữu PVN sang NHNN chỉ là chuyển giao đơn vị quản lý chứ không mất tiền.
Nhưng HĐXX thấy rằng việc mua 0 đồng ngân hàng OceanBank không phải là quan hệ nhân quả với PVN. Do ngân hàng bị âm vốn điều lệ quá lớn tới 2,5 lần nên NHNN mới phải bắt buộc mua 0 đồng với Ngân hàng Đại Dương.
Bị cáo Đinh La Thăng và luật sư nói có 2 doanh nghiệp chào mua cổ phần của PVN tại OceanBank nhưng HĐXX cho biết không có tài liệu chứng minh.
Từ những luận điểm trên, HĐXX nhận thấy tội cố ý làm trái của bị cáo Đinh La Thăng là đúng người, đúng tội
Bị cáo Ninh Văn Quỳnh cố ý làm trái và lợi dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản
Với bị cáo Ninh Văn Quỳnh
Bị cáo Ninh Văn Quỳnh có trách nhiệm đối với lần góp vốn thứ hai và thứ ba ở PVN.
Luật sư và bị cáo cho rằng bị cáo không liên quan đến lần góp vốn đầu tiên. Nhưng HĐXX nhận thấy bị cáo là kế toán trưởng, phải chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ thưm mưu cho HĐQT về kế toán kiểm toán...
Trong thời gian từ 2009 - 2013 bị cáo còn lợi dụng chức vụ quyền hạn để chiếm đoạt 20 tỷ đồng của PVN. Luật sư cho rằng đổi sang tội chiếm giữ tài sản trái phép nhưng HĐXX thấy rằng nếu không phải là kế toán trưởng PVN thì bị cáo Sơn đã không đưa tiền cho Quỳnh nên như thế đã đủ để cấu thành tội lạm dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản.
Đủ cơ sở cấu thành tội cố ý làm trái với Vũ Khánh Trường, Nguyễn Xuân Sơn, Nguyễn Thanh Liêm, Nguyễn Xuân Thắng
Với bị cáo Vũ Khánh Trường
Bị cáo Trường đã ký vào các nghị quyết đầu tư góp vốn vào OceanBank. Theo điều lệ của PVN thì các thành viên HĐQT phải chịu trách nhiệm về các hành vi cũng như hiệu quả hoạt động của PVN và trước Thủ tướng.
Việc là thành viên HĐQT thì bị cáo phải nắm được pháp luật để không vi phạm vào luật TCTD. Do đó tội cố ý làm trái đối với bị cáo Vũ Khánh Trường là có cơ sở.
Bị cáo Nguyễn Xuân Sơn
Bị cáo Nguyễn Xuân Sơn đã ký nhiều văn bản, nghị quyết liên quan đến việc góp vốn mua cổ phần của PVN ở OceanBank. Trước khi là Phó Tổng giám đốc PVN, bị cáo là Tổng giám đốc OceanBank nên Sơn biết rõ năng lực yếu kém của OceanBank mà vẫn ký vào quyết định góp vốn. Bị cáo cũng biết luật TCTD quy định tổ chức chỉ sở hữu tối đa 15% nhưng vẫn ký vào nghị quyết giữ vốn 20%...Các hành vi này đã vi phạm vào tội cố ý làm trái, gây thiệt hại cho PVN 100 tỷ đồng.
Nguyễn Xuân Thắng
Trong 3 lần góp vốn của OceanBank, bị cáo Thắng đã có trách nhiệm liên quan ở lần góp vốn thứ 3 do đã ký vào nghị quyết bổ sung 100 tỷ vào OceanBank để giữ 20% vốn điều lệ.
Là thành viên HĐQT, Nguyễn Xuân Thắng phải là người nắm rõ quy định của pháp luật. Bị cáo nhận thức được việc duy trì tỷ lệ 20% vốn là trái quy định nhưng vẫn ký vào, sau khi có nghị quyết lại để mặc cho TGĐ và kế toán trưởng PVN chuyển tiền. Do đó hành vi của bị cáo đã vi phạm điều lệ của PVN, của luật TCTD, trái chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Hành vi này gây thiệt hại cho PVN 100 tỷ đồng.
Nguyễn Thanh Liêm
Bị cáo Nguyễn Thanh Liêm sau khi được bổ nhiệm vào làm thành viên HĐTV của PVN năm 2010. Năm 2011 bị cáo vẫn ký vào văn bản đồng ý để bổ sung thêm 100 tỷ đồng nhằm giữ tối đa 20% vốn tại OceanBank. Bị cáo được Đinh La Thăng ủy quyền cho ký vào nghị quyết của HĐQT để góp vốn.
Theo điều lệ của PVN, việc đầu tư ra ngoài PVN thuộc thẩm quyền của HĐTV. Các thành viên HĐTV phải có ý thức tuân thủ pháp luật, chịu trách nhiệm trước Thủ tướng và pháp luật. Là thành viên HĐTV bị cáo phải nắm được quy định đầu tư này là báo cáo Thủ tướng trước khi thực hiện và không được vượt quá tỷ lệ sở hữu theo luật TCTD. Hành vi đó đủ cấu thành tội cố ý làm trái đối với Nguyễn Thanh Liêm và gây thiệt hại cho PVN 100 tỷ đồng.
Bị cáo Phan Đình Đức
Đã ký vào văn bản đồng ý để PVN tăng thêm 100 tỷ đồng vốn góp ở OceanBank nhằm giữ nguyên tỷ lệ sở hữu 20%. Khi TGĐ PVN chuyển tiền vào OceanBank bị cáo cũng không có ý kiến phản đối.
Tại tòa bị cáo khai văn bản đó không phải là nghị quyết đầu tư, và việc bị cáo ký vào quyết định sau ngày Nghị quyết đầu tư có hiệu lực (ký ngày 17 trong khi ngày 16 đã có nghị quyết đầu tư) do đó hành vi của bị cáo là không vi phạm và không phải chịu trách nhiệm. Bị cáo nhận trách nhiệm thành viên HĐTV, bị cáo không được phân công liên quan đến tài chính nên không nhận tội.
HĐXX nhận thấy, điều lệ của PVN quy định nhiệm vụ quyền hạn của thành viên HĐTV, việc góp vốn này thuộc nhiệm vụ của HĐTV và phải ra quyết định liên quan. Thành viên HĐQT có quyền khiếu nại về các quyết định sai phạm của tập đoàn nhưng bị cáo đã không làm, không có ý kiến. Cáo trạng quy kết bị cáo cố ý làm trái là có cơ sở.
Lời khai của các nhân chứng tại tòa tham gia xử lý công văn cho thấy không có sự chỉnh sửa văn bản, kết quả giám định chữ ký cũng không thấy có sự thay đổi, chỉnh sửa nào.
HĐXX nhận thấy là thành viên HĐTV, bị cáo phải nhận thức được việc đầu tư ra ngoài tập đoàn là theo quy định của Thủ tướng, phải tuân thủ pháp luật theo điều lệ của PVN, nhưng bị cáo vẫn tham gia biểu quyết ban hành góp vốn 100 tỷ lần thứ 3 vào Oceanbank. Hơn nữa sau khi có nghị quyết bị cáo cũng để mặc cho TGĐ thực hiện chuyển tiền sang OceanBank mà không ngăn cản. Các hành vi của bị cáo đã vi phạm quy định và phạm vào tội cố ý làm trái.
HĐXX đánh giá hành vi của các bị cáo là đặc biệt nghiêm trọng
Theo HĐXX, các hành vi của các bị cáo là đặc biệt nghiêm trọng, gây thiệt hại tài sản cho PVN, xâm phạm đến sự đúng đắn của quản lý nhà nước, ảnh hưởng đến niềm tin của nhân dân.
Riêng bị cáo Ninh Văn Quỳnh còn phạm hành vi đặc biệt nghiêm trọng, phạm vào tính thanh liêm của cán bộ công chức Nhà nước.
Nhiều tình tiết giảm nhẹ cho các bị cáo
HĐXX nhận định các bị cáo có các tình tiết giảm nhẹ.
- Bị cáo Đinh La Thăng: Chưa có tiền án tiền sự, từng giữ nhiều trọng trách quan trọng nên được hưởng các tình tiết giảm nhẹ theo quy định.
- Ninh Văn Quỳnh: Khai báo thành khẩn, khắc phục toàn bộ 20 tỷ đồng tiền chiếm đoạt tài sản nên cũng được xem xét giảm nhẹ theo quy định.
- Nguyễn Xuân Sơn phạm tội đồng phạm, gây hậu quả đặc biệt lớn. Quá trình điều tra và tại tòa, bị cáo thành khẩn khai báo, có nhiều thành tích nên cũng được xem xét giảm nhẹ.
- Các bị cáo Nguyễn Xuân Thắng, Nguyễn Thanh Liêm, Vũ Khánh Trường nhân thân tốt, gia đình truyền thốn cách mạng cũng có nhiều thành tích, thành khẩn khai báo nên được xem xét giảm nhẹ.
- Phan Đình Đức khai báo thành khẩn, tích cực khai báo, có nhân thân tốt, được Đảng và Nhà nước tặng nhiều huân huy chương nên cũng được xem xét giảm nhẹ theo quy định.
Ông Thăng phải bồi thường 600 tỷ, Ninh Văn Quỳnh 100 tỷ; Vũ Khánh Trường bồi thường 40 tỷ, các thành viên còn lại mỗi người 15 tỷ
Theo HĐXX, bị cáo Đinh La Thăng là người đứng đầu phải chịu trách nhiệm cao hơn. Các bị cáo còn lại được xem xét mức án phù hợp với hành vi.
Ngoài các bị cáo tại phiên tòa lần này thì trong quá trình truy tố còn nhận thấy:
Ông Nguyễn Ngọc Sự được bổ nhiệm làm phó tổng giám đốc PVN giai đoạn từ 2008 - 2010. Ông Sự có hành vi xem xét tình hình OceanBank, lập báo cáo, ký vào báo cáo gửi tới PVN về năng lực của OceanBank nhưng vẫn nhận định và khuyến nghị đầu tư vào ngân hàng. Ông Sự sau đó được cử góp vốn tại PVN vào OceanBank và giữ chức chủ tịch Vinshin. Việc đánh giá năng lực của OceanBank đối với lần góp vốn đầu tiên và lần thứ hai (2008 - 2010) là thuộc trách nhiệm của ông Sự.
Các cá nhân khác gồm ông Hoàng Xuân Hùng, bà Hòa, ông Cảnh, ông Đạo, ông Thực đều biểu quyết đồng ý trên các tờ trình để làm cơ sở cho ông Đinh La Thăng ký nghị quyết 7289 về việc tham gia góp vốn 400 tỷ và để ông Vũ Khánh Trường ký vào nghị quyết 4658 góp vốn 300 tỷ khi chưa có ý kiến Thủ tướng là vi phạm. Cơ quan cảnh sát điều tra đã quyết định tách hành vi của những người nêu trên để tiếp tục xem xét.
Về trách nhiệm dân sự xác định
- Ông Thăng phải bồi thường 600 tỷ
- Ninh Văn Quỳnh: 100 tỷ
- Vũ Khánh Trường: bồi thường 40 tỷ
- Nguyễn Xuân Sơn: bồi thường 15 tỷ
- Nguyễn Xuân Thắng: bồi thường 15 tỷ
- Phan Đình Đức: Bồi thường 15 tỷ.
- Nguyễn Thanh Liêm: bồi thường 15 tỷ
Ninh Văn Quỳnh lạm dụng chưc vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản. Số tiền 20 tỷ nằm trong số 197 tỷ do Sơn chiếm của OceanBank, nên Quỳnh phải trả lại cho Sơn. Tuy nhiên bản án của tòa sơ thẩm lần trước chưa có hiệu lực nên HĐXX quyết định tiếp tục giữ 20 tỷ này.
Nguyễn Xuân Sơn đã khai mua cho ông Quỳnh một căn nhà, đề nghị tiếp tục xem xét.
Ông Thăng bị tuyên 18 năm tù
Tòa sơ thẩm tuyên án:
- Bị cáo Đinh La Thăng: 18 năm tù; bồi thường 600 tỷ cho PVN
- Ninh Văn Quỳnh: 7 năm tù cố ý làm trái, 16 năm tù chiếm đoạt tài sản, tổng cộng 23 năm tù; bồi thường 100 tỷ
-Bị cáo Vũ Khánh Trường: 5 năm tù, bồi thường 40 tỷ
-Bị cáo Nguyễn Xuân Sơn: 30 tháng tù, tính từ ngày bị bắt; bồi thường 15 tỷ
-Bị cáo Nguyễn Xuân Thắng: 22 tháng tù, tính từ 1/9/2017; bồi thường 15 tỷ
-Bị cáo Nguyễn Thanh Liêm: 20 tháng cải tạo không giam giữ, tính từ ngày địa phương nhận được quyết định thi hành án; bồi thường 15 tỷ
-Bi cáo Phan Đình Đức: 15 tháng cải tạo không giam giữ, tính từ ngày địa phương nhận được quyết định thi hành án; bồi thường 15 tỷ
Các bị cáo cũng phải chịu án phí, trong đó bị cáo Đinh La Thăng chịu án phí cao nhất là 708 triệu đồng.
Theo Trí thức trẻ, ngày 29/3/2018