Luật sư cho rằng VKS nhận xét ông Thăng "chuyên quyền, độc đoán" là đặc biệt nghiêm trọng ảnh hưởng đến uy tín của cá nhân ông Thăng
Tham gia đối đáp lại quan điểm của Viện kiểm sát, luật sư Nguyễn Huy Thiệp bào chữa cho bị cáo Đinh La Thăng cho rằng, trong các phiên trước, luật sư đã nói VKS áp dụng suy đoán buộc tội cho các bị cáo là chưa phù hợp.
Và trong phiên hôm nay đối đáp lại, VKS lại tiếp tục áp dụng suy đoán buộc tội cho bị cáo là không phù hợp, không thể hiện đúng tinh thần của điều 13 Luật tố tụng hình sự.
Bởi lẽ theo nguyên tắc, việc đánh giá hành vi phạm tội là phải dựa trên các chứng cứ đã được thu thập, qua đó đánh giá giá trị của các tài liệu đó để phục vụ cho việc quy kết, hướng xử lý. Tuy nhiên có những điểm trong hồ sơ tài liệu không thể hiện, không được thu thập, không có tài liệu viện dẫn hoặc được chứng minh, thậm chí qua tìm hiểu từ ngoài dư luận quần chúng cũng không thể hiện nội dung đó.
Đặc biệt, theo luật sư, ai cũng nhận xét ông Thăng là người quyết liệt, thẳng thắn chứ chẳng ai nói ông Thăng độc đoán chuyên quyền. Nhưng đại diện VKS nhận xét ông Thăng là người độc đoán là ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín danh dự của ông Thăng, đã làm dư luận đánh giá sai về một con người. Nội dung này, theo luật sư, là rất nghiêm trọng với cá nhân ông Thăng. Điều này không có tài liệu nào khẳng định và đó là suy đoán vô cùng bất lợi cho ông Thăng, điều này cũng vi phạm vào nguyên tắc suy đoán vô tội.
(Trước đó trong phiên buổi sáng, vị đại diện VKS nói rằng rất chia sẻ với các bị cáo dưới quyền là đồng phạm, là phải thực hiện theo chỉ đạo của ông Đinh La Thăng, như bị cáo Thăng khai tại tòa rằng tất cả các nghị định, nghị quyết nếu chỉ cần có một thành viên không tham gia thì tôi cho dừng lại ngay. "Điều đó thể hiện tính chuyên quyền và độc đoán của bị cáo Đinh La Thăng" - đại diện VKS nói.)
Luật sư Nguyễn Huy Thiệp tham gia bào chữa chiều 24/3
Luật sư cho rằng VKS chưa áp dụng nguyên tắc suy đoán vô tội phù hợp với bị cáo Thăng
Trong số các chứng cứ mà VKS dùng để buộc tội bị cáo, Luật sư Thiệp nhắc lại nguyên tắc vô tội với bị cáo. Rằng một tài liệu được sử dụng trước khi làm chứng cứ thì cần phải đánh giá các thuộc tính xem có phù hợp không mới sử dụng để làm chứng cứ được, và quá trình ấy phải áp dụng nguyên tắc suy đoán vô tội.
Về nội dung VKS dùng để buộc tội liên quan đến việc ngân hàng Oceanbank, rằng biết ngân hàng đó yếu kém (qua báo cáo của ông Nguyễn Ngọc Sự) nhưng vẫn cho đầu tư vào. Luật sư trích dẫn báo cáo do ông Sự ký cho thấy ở phần trên nói: Oceanbank là ngân hàng yếu kém làm ăn thua lỗ, nhưng đoạn tiếp theo báo cáo lại thể hiện để nâng cao năng lực cạnh tranh OceanBank phải nâng vốn điều lệ, cần các đối tác có tiềm lực như PVN...Theo luật sư đây mới là gốc rễ của vấn đề, chính là thiếu vốn và vốn bé chứ không phải ngân hàng yếu. Theo quan điểm suy đoán vô tội của điều 13 thì phải nhìn thấy gốc rễ của vấn đề, cho thấy chứng cứ chưa phù hợp.
Tiếp theo, quan điểm cho rằng ông Thăng ký Nghị quyết 6934 khi chưa có nghị quyết của HĐQT. Theo luật sư, quá trình tìm hiểu nhà đầu tư là sự thỏa thuận của HĐQT và được phép từ năm 2006 là chủ trương được sở hữu hơn 50% vốn ở ngân hàng. Do đó PVN sau khi không thành lập NH Hồng Việt thì đã đi tìm hiểu đối tác và sau khi tìm được NH Đại Dương thì báo cáo xin chấp thuận thực hiện. Điều này cho thấy ông Thăng tự ký mà đó là một quá trình.
Ông Thăng tự bào chữa trong phiên buổi sáng sau khi VKS giữ nguyên quan điểm buộc tội
Về việc VKS cáo buộc biết luật TCTD có hiệu lực mà vẫn cố tình vi phạm. Thì tại thời điểm tháng 3/2011 ông Thăng đã chỉ đạo về việc thoái vốn, ông Thăng đã giao Tổng giám đốc chuyển phần vốn sở hữu cho PVFC. Điều này cho thấy ông Thăng đã có chỉ đạo chứ không phải là không chỉ đạo, do đó VKS quy kết như vậy là không đúng với ông Thăng.
Về vấn đề cố tình làm trước rồi mới báo cáo sau, dẫn quy định của Nhà nước đối với PVN là trước khi thực hiện đầu tư thì phải báo cáo Thủ tướng, Luật sư đọc lại nội dung quy định và nói rằng, dựa trên văn bản quy định đó, bị cáo Đinh La Thăng và các bị cáo ở đây đều thực hiện đúng, là sau khi có ý kiến mới thực hiện đầu tư, thậm chí là sau khi có ý kiến phê chuẩn của Chính phủ tới 3 tháng thì việc thực hiện đầu tư mới xảy ra.
"Ở đây phải là xem xét các bị cáo đã chậm trễ thực hiện chỉ đạo chứ không phải là thực hiện trước khi báo cáo" - luật sư Thiệp nói.
Luật sư đặt câu hỏi PVN có mất 800 tỷ hay không, hay chỉ là chuyển giao người quản lý
Luật sư Nguyễn Huy Thiệp đề nghị VKS đối đáp lại các quan điểm.
-Cơ sở nào làm, văn bản nào, nghị định nào làm căn cứ để xác định trình tự văn bản (phải báo cáo trước rồi mới bàn bạc chủ trương đầu tư) mà VKS đưa ra là trình tự đúng?
-Mối quan hệ nhân quả, căn cứ nào để xác định 800 tỷ bị mất đi do việc góp vốn? Việc NHNN mua 0 đồng OceanBank có đúng không, có là phù hợp để chứng minh Nhà nước mất 800 tỷ không, hay là bản chất chỉ chuyển giao người quản lý số tiền đó, vì PVN cũng là Nhà nước và NHNN cũng là Nhà nước?
Theo luật sư, cũng cần phải xác định rõ nguồn vốn của Ngân hàng Đại Dương sau khi bị mua lại 0 đồng - Ngân hàng TNHH Một thành viên Đại Dương là 4.000 tỷ đồng thực hay chỉ là hình thức, để từ đó xác định 800 tỷ đồng.
Các luật sư đồng loạt đề nghị HĐXX xem xét bản chất của sự việc
Nhóm các luật sư còn lại bào chữa cho bị cáo Đinh La Thăng, và các luật sư bào chữa cho bị cáo Nguyễn Xuân Thắng, Phan Đình Đức tiếp tục được mời lên đối đáp lại các ý kiến nhận định của VKS.
Các luật sư nêu lại các quan điểm như đã bào chữa trước đó rằng thân chủ của họ không cố ý làm trái. Các chứng cứ VKS đưa ra để buộc tội cho các bị cáo là chưa đủ thuyết phục.
Các luật sư cũng đề nghị VKS và HĐXX xem xét kỹ bản chất vấn đề bao gồm việc góp vốn là được phép và quyết định mua 0 đồng của NHNN là có nhiều điểm chưa rõ ràng.
Riêng bị cáo Phan Đình Đức, luật sư tiếp tục nhấn mạnh đến các chứng cứ, lời khai của bị cáo và người làm chứng (bà Thủy Tiên, bà Hà Châu - thuộc nhóm thư ký giúp việc HĐQT PVN).
Còn với bị cáo Đinh La Thăng, các luật sư nhấn mạnh đến việc bị cáo đã có quyết định của HĐQT về việc thoái vốn vào tháng 3/2011 và yêu cầu thực hiện. Việc ký kết góp vốn vào tháng 5/2011 bị cáo không tham gia và cũng không ủy quyền cho cấp dưới thực hiện. Bị cáo chỉ ủy quyền cho ông Thắng điều hành HĐQT chứ không ủy quyền cho việc tăng vốn góp.
Bị cáo Nguyễn Xuân Thắng phản bác lại ý kiến của luật sư cho rằng đã khai bất lợi cho bị cáo Phan Đình Đức
Sau phần đối đáp của các luật sư, bị cáo Nguyễn Xuân Thắng được lên tự bào chữa bổ sung đối đáp lại ý kiến của luật sư bào chữa cho bị cáo Đức trước đó.
Bị cáo Thắng nói rằng trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử, bị cáo đã gần như trung thực khai báo tất cả các vấn đề. Bị cáo cũng không được gặp riêng luật trong những phiên tòa này. Bị cáo tin rằng những gì mình đã khai với cơ quan điều tra được ghi lại trung thực, và cả những lời khai ở tòa cũng được thư ký tòa ghi lại. Bị cáo tin tưởng vào cơ quan pháp luật.
Việc mọi người nói việc phân công công việc trong HĐTV chẳng qua là tham mưu cho chủ tịch trong các vấn đề trong cuộc họp. Tuy nhiên Thủ tướng ký bổ nhiệm là dựa vào năng lực, đạo đức của từng người và thông qua thẩm định tất cả các ban ngành.
Có vị luật sư nói điều tra lại xem ai đã vu khống chữ ký của bị cáo Phan Đình Đức. "Bị cáo cho rằng nói như thế là hơi quá, vì không ai thay đổi được. Trong hệ thống máy tính của tập đoàn, bị cáo nghĩ, là tập đoàn mạnh, trong việc lưu trữ công văn ai gửi ai nhận vấn đề gì đều được lưu lại. Bị cáo cho rằng trừ khi thay đổi hoặc bị xâm phạm mới có thể thay đổi, còn thì vẫn giữ nguyên" - bị cáo Thắng nói.
Sau phát biểu của bị cáo Thắng, luật sư bào chữa cho bị cáo Thắng cũng có ý kiến phản bác lại ý kiến của luật sư Đức. Theo luật sư, việc luật sư của bị cáo Đức nói phải xem lại ai là người thay đổi chữ ký của bị cáo Đức, thì trong phiên tòa này không tranh luận chữ ký là giả hay không, mà là thay đổi chữ ký từ ngày 17 sáng ngày 13/5.
VKS giữ nguyên quan điểm buộc tội với các bị cáo
Sau phần đối đáp của luật sư và bị cáo, đại diện VKS lên đối đáp lại lần thứ hai. Đại diện VKS cho biết sẽ đối đáp theo vấn đề. Có những vấn đề có thể đáp ứng được luật sư này nhưng không đáp ứng được hết sự mong mỏi của luật sư khác, VKS mong được thông cảm.
VKS đối đáp luật sư Phan Trung Hoài.
Về văn bản 140b mà ông Nguyễn Ngọc Sự đã ký gửi HĐQT PVN đánh giá năng lực tài chính của OceanBank. Theo VKS, đây là văn bản gửi HĐQT – luật sư Hoài nói như vậy - cho thấy HĐQT nắm rõ đối tác mà tập đoàn tìm hiểu. Tuy nhiên ông Cảnh, bà Hòa…trong HĐQT lại không nắm được. Đến sau này họ mới biết được PVN có thỏa thuận hợp tác với Oceanbank, và mới biết là ông Thăng ký kết trong vai trò chủ tịch PVN với chủ tịch OceanBank Hà Văn Thắm.
Về quan điểm của luật sư cho rằng với việc áp dụng nghị định 09 thay thế bằng công văn 3780, VKS đối đáp: công văn 105 mà luật sư công bố là công văn của NHNN trình Chính phủ về việc thay thế công văn này, nhưng ngày 1/9/2010 VPCP có công văn nội dung xét ý kiến của NHNN, Bộ Tài chính về việc công ty đầu tư vào ngân hàng, thì VPCP có ý kiến rằng việc đầu tư đó thực hiện theo đúng chỉ đạo của Chính phủ. Văn bản sau đó nữa quy định phải báo cáo Chính phủ trước khi thực hiện và trong hồ sơ của vụ án cũng lưu rõ.
Với luật sư Lê Văn Hiệp nói vi phạm luật tố tụng và nghị quyết 41 của Quốc hội 20/6/2007; và thỏa thuận 6934 nội hàm không phải chủ trương đầu tư; thân chủ của luật sư là bị cáo Đinh La Thăng đã rời khỏi PVN thì vẫn còn hiệu quả do được được trả cổ tức, không thể buộc tội hậu quả với ông Thăng; ..
Theo VKS, quan điểm của cơ quan tố tụng đang vận dụng đúng nghị quyết 41, cả nội dung lẫn hình thức, không vi phạm. Với thỏa thuận 6934 cũng như các vấn đề luật sư nêu ra, rằng thỏa thuận đó theo quan điểm của VKS đó chính là chủ trương đầu tư. Nếu luật sư cho rằng không phải chủ trương đầu tư thì đề nghị HĐXX xem xét.
Luật sư và bị cáo cho rằng hậu quả của việc mất vốn là do không được thoái vốn, do NHNN mua 0 đồng, không nói 800 tỷ đó là mất hay không mà chỉ chấm dứt tư cách cổ đông
VKS cho rằng, việc góp vốn đầu tư đã sai, chủ trương đầu tư phải được HĐQT thông qua, biểu quyết chứ không phải trao đổi bằng miệng. Trong các lần ký kết đầu tư thì lần đầu tiên chưa xin ý kiến Thủ tướng, do đó quan điểm của VKS giữ nguyên. Với lần góp vốn thứ 2 thì ban hành nghị quyết rồi mới xin ý kiến của Thủ tướng. Trong quá trình đầu tư góp vốn vào OceanBank, PVN cũng không phê duyệt phương án người kiểm soát phần vốn tại ngân hàng Đại Dương mà chỉ căn cứ vào báo cáo hàng năm của ngân hàng, và theo điều lệ của PVN thì người đại diện phần vốn phải trình lên HĐQT báo cáo kiểm tra của người đại diện phần vốn đánh giá về phần đầu tư ở ngân hàng nhưng PVN lại không có.
Ông Đinh La Thăng mong được khoan hồng
Trước khi nghị án, các bị cáo được nói lời sau cùng. Bị cáo Đinh La Thăng là người đầu tiên được lên phát biểu.
Ông Thăng cảm ơn cơ quan điều tra, VKS, luật sư bào chữa cho bị cáo đã tận tâm chia sẻ những biến cố của cuộc đời bị cáo.
Ông Thăng nghẹn ngào nói về gia đình, về người cha đã khuất cách đây chưa lâu.
"Như bị cáo đã trình bày, những người tham dự phiên tòa, HĐXX, VKS đều đã biết đến sự thật khách quan của vụ án qua kết quả tranh tụng của phiên tòa mà luật sư đã chứng minh cho lời khai của các bị cáo, và hồ sơ của vụ án. Tuy nhiên trước mức án quá nặng mà VKS đề xuất cho tội cố ý làm trái, như bị cáo đã nói rằng sau lưng là bị cáo là bản án 13 năm tù của phiên tòa trước, trước mắt là bản án quá lớn nữa, điều mong mỏi cuối cùng của bị cáo là mong được công tâm xem xét rõ bản chất của sự việc" - bị cáo Thăng nói.
Bị cáo cũng nói thêm, bị cáo đã suy nghĩ rất nhiều về những năm tháng qua đã được tin cậy giao các trọng trách.
Cả cuộc đời cống hiến cho công việc, bị cáo chưa từng được ăn Tết trọn vẹn ở nhà. Năm nay bị cáo định về ăn Tết với vợ con thì cũng không được do vướng vào lao lý.
Bị cáo nghĩ rằng, với bị cáo bản án không chỉ là những năm tháng tù tội kéo dài trước mắt, mà bị cáo chắc chắn mình sẽ không đủ thời gian để thực hiện hết các bản án, "nhưng điều quan trọng hơn đó còn là nỗi đau, sự mất mát lòng tin của các vị lãnh đạo, của người dân. Dù bị cáo có xin lỗi ngàn lần cũng không thay đổi được sự thật đớn đau này".
Bị cáo không có cơ hội trước bản án quá nặng nề. Trong phòng giam, bị cáo luôn nhớ đến câu ngạn ngữ "trong đêm tối vẫn còn một vì sao chợt sáng", và vì sao ấy chính là sự hi vọng bị cáo vẫn còn hi vọng bởi nếu không có hi vọng sẽ không còn gì.
Bị cáo hi vọng sẽ có được bản án công bằng trước những sự thật khách quan được làm rõ cũng như chủ trương cải cách tư pháp của Nhà nước. Bị cáo mong được một bản án khoan hồng.
Ninh Văn Quỳnh nói vô cùng hối hận và xấu hổ, các bị cáo khác mong được xem xét giảm nhẹ
Bị cáo Vũ Khánh Trường nói lời sau cùng. Bị cáo cho biết trong lần góp vốn thứ 3 của PVN vào Oceanbank đã vi phạm song không cố ý mà chỉ là không hiểu biết về luật. Bị cáo này cho rằng điều đó dễ hiểu vì luật có hiệu lực chưa lâu, chưa đi vào cuộc sống.
Bị cáo trình bày mình có 40 năm công tác trong ngành, với nhiều thành tích được Nhà nước ghi nhận. Bị cáo Trường cũng nói bản thân ốm yếu, không còn sống được bao lâu nữa.
"Hôm người nhà xem tivi về đề nghị mức án, họ đã ngất xỉu" - bị cáo Trường nói và xin được hưởng khoan hồng, sống với mẹ già để báo hiếu.
Bị cáo Ninh Văn Quỳnh nói bị cáo vô cùng ân hận và xấu hổ vì đã vi phạm, đặc biệt là xấu hổ với tội danh lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản. Bị cáo mong được xem xét và giảm nhẹ án nhất có thể.
Bị cáo Nguyễn Xuân Sơn, Nguyễn Xuân Thắng, Nguyễn Thanh Liêm, Phan Đình Đức cũng nói về nhân thân có truyền thống và những đóng góp của cá nhân trong ngành dầu khí. Các bị cáo xin HĐXX lưu tâm xem xét hoàn cảnh để cho họ được hưởng khoan hồng của pháp luật.
Đến gần 18h30, sau khi các bị cáo nói xong lời sau cùng, HĐXX đánh giá vụ án có tính chất phức tạp nên sẽ nghị án kéo dài. Dự kiến 14h ngày 29/3 tòa sơ thẩm sẽ tuyên án với các bị cáo.
Theo Trí thức trẻ, ngày 24/3/2018